Banknot testowy „Szachy”
| Oznaczenie: | 64 |
| Data druku: | 2016 |
| Seria i numer: | AA0000330 |
| Wymiar: | 150 mm x 80 mm |
Znak wodny:
Znak wodny wielotonowy zaprojektowany przez Piotra Kaczmarka prezentuje pionka stojącego na szachownicy. Dodatkowo został umieszczony filigran w postaci ornamentu. Plansza do gry w szachy składa się z 64 pól utworzonych przez 32 ciemne i 32 jasne kwadraty. Ciemne i jasne pola symbolizują dualizm,
który już w antycznym świecie Dalekiego Wschodu był znany pod postacią symbolu Yin i Yang opisującego dwie przeciwne siły. Każdy z graczy ma do dyspozycji 16 bierek, w których skład wchodzi: osiem pionów, dwie wieże, dwóch skoczków, dwóch gońców, jeden hetmana (królowa) i jeden król. Gra w szachy została najprawdopodobniej wymyślona w Indiach, skąd dzięki Jedwabnemu Szlakowi trafiła do Persji, gdzie była znana jako czatrang. Po podboju Persji przez Arabów gra uległa pewnym modyfikacją. Kolejne zmiany zasad gry miały miejsce po trafieniu do Europy około IX wieku. Do XI wieku w wyniku handlu gra była znana w całym Starym Kontynencie. Około 1475 roku w Europie wprowadzono wiele istotnych zmian w grze upodobniając ją do obecnie znanej nam formy. W XIX wieku ustalono, że pierwszy ruch wykonuje osoba posiadająca białe figury. W XVIII wieku centrum europejskiego życia szachowego przeniosło się z krajów południowoeuropejskich do Francji.
Pojawili sie dwaj francuscy mistrzowie, od których rozpoczął się rozwój teorii i praktyki szachowej: François-André Danican Philidor - muzyk i autor „Analizy gry w szachy” oraz Louis-Charles Mahé de La Bourdonnais. W XIX wieku organizacja szachowa szybko się rozwijała. Pojawiło się wiele klubów i czasopism szachowych. Między miastami były organizowane mecze korespondencyjne. W wielu krajach pojawili się mistrzowie: Howard Staunton w Angli, Louis de la Bourdonnais w Francji, Adolf Anderssen w NIemczech i Paul Morphy w USA. W 1886 roku został rozegrany pierwszy oficjalny mecz o tytuł mistrza świata pomiędzy nieoficjalnym mistrzem świata, polsko-niemiecki szachistą żydowskiego pochodzenia Johannesem Zukertortem a Wilhelmem Steinitzem. Pojedynek wygrał Steinitz. W XX wieku liczba turniejów mistrzowskich znacznie wzrosła.
| |
Awers:
Strona przednia waloru nawiązuje do koloru białego utożsamianego z życiem, dobrem, pierwiastkiem kobiecym oraz dniem.
Tematem przewodnim awersu jest biała królowa, której personifikacją jest umieszczona z prawej strony przepiękna postać kobieca.
Zaprezentowana kobieta posiada regularne rysy twarzy, a jej wysoko zaczesane włosy zdobi klejnot. Suknię z prostym dekoltem zdobi wysoki wykładany kołnierz, zwany kryzą. Tego typu ubiór był charakterystyczny dla renesansu. W tej epoce nastąpiło „odrodzenie nauki i sztuki” oraz nastąpił „złoty okres” szachów.
Projekt graficzny królowej został wykonany przy pomocy specjalistycznego oprogramowania przez węgierską firma JURA
 , której logo w postaci mikrodruku zostało wkomponowane w portret. Firma ta oprócz tworzenia oprogramowania służącego do projektowania druków zabezpieczonych zajmuje się opracowywanie nowych elementów protekcyjnych.
Z lewej strony na dole umieszczono hetmana (królową) będącego najsilniejszą figurą w szachach, gdyż może poruszać się w dowolnym kierunku o dowolną liczbę pól. Umieszczony jest on na fragmencie ornamentowej planszy do gry w szachy. Element ten powstał dzięki specjalnej modulacji płyt drukarskich, w wyniku czego mamy wrażenie, że szachownica składa się z wielu odcieni koloru niebieskiego.
Hetman bijąc bierkę przeciwnika zajmuje jej pole.
Umieszczony w centrum paw symbolizuje życie. Według wczesnochrześcijańskich wierzeń mięso tego ptaka nie gnije, a ogon jest odzwierciedleniem nieba, dzięki czemu stał się symbolem nieśmiertelności i życia wiecznego. 
Wewnątrz ornamentu roślinnego wyróżniającego się w lewym górnym rogu widnieje tekst „Gens una sumus” („Jesteśmy jedną rodziną”) stanowiący motto utworzonej 20 lipca 1920 roku w Paryżu Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE). Wśród 15 krajów założycielskich znalazła się Polska. Organizacja jako główny cel postawiła sobie ujednolicenie zasad gry w szachy oraz sposobu rozgrywania międzynarodowych zawodów. Organizuje ona indywidualne mistrzostwa świata oraz olimpiady szachowe. W dniu powołania do życia FIDE ustalono Międzynarodowy Dzień Szachów. Tło wypełniają liczne grafiki bierek szachowy.
Druk w kolorze niebieskim - wklęsłodruk, poddruk wielobarwny - offset. | |
Rewers:
Strona odwrotna w przeciwieństwie do tętniącego kolorami awersu jawi się jako mroczna i tajemnicza. Dominująca tu czerń jest symbolem śmierci, zła, nocy oraz pierwiastka męskiego. Dzięki zastosowaniu specjalnego rastra i filtra zaprezentowana postać króla cechuje się subtelnymi przejściami tonalnymi. Strój władcy w odróżnieniu od lekkiej i delikatnej sukni królowej sprawia wrażenie ciężkiego, a wręcz topornego. Zmarszczki widoczne na jego czole świadczą o wielu zmartwieniach trapiących go. Sugerują one negatywne nastawienie króla do życia, dlatego jego twarz wydaje się ponura i zatroskana.
Nad głową króla przez gotyckie okno spogląda mały chłopiec, który ma celu zespolenie obu stron banknotu. Pokazuje ona, że przeciwieństwa takie jak dzień i noc, dobro i zło oraz kobieta i mężczyzna nie mogą istnieć bez siebie. Gotyk jako styl architektoniczny rozwinął się pod koniec średniowiecza uważanego za okres ciemnoty, zacofania oraz zabobonu. Średniowiecze było epoką w historii pełną wojen oraz licznych epidemii spowodowanych brakiem higieny. Szacuje się, że w XIV wieku w wyniku dżumy śmierć mogło ponieść nawet 60% ludności ówczesnej Europy. Nie wolno również zapomnieć o krwawych i okrutnych polowaniach na czarownice. Na podstawie fałszywych dowodów torturami zmuszano kobiety do przyznania się do służenia szatanowi, a gdy to nie przyniosło oczekiwanych efektów trafiały na stos, gdzie kończyły swój żywot. Podobny los spotykał osoby uznane przez Kościół za heretyków. Duchowni w średniowieczu hamowali postęp, ponieważ w wszystkich nowinkach technicznych
dopatrywali się dzieła szatana.
Siedzący na pionie w pobliżu napisu „BLACK KING” kruk lub wrona kojarzona jest przez wiele ludów z śmiercią i wojną, gdyż podczas wojen stada tych ptaków podążały za walczącymi
wojskami, aby na polu zakończonej bitwy pożywić się ciałami zmarłych osób. Według wierzeń słowiańskich kruki mieszkały w zaświatach nazywanych Wyraju skąd odlatywały jesienią i zimą, żeby sprowadzić na świat zreinkarnowaną duszę. W kulturze celtyckiej kruk był łączony z odpowiedzialną za wszelkie okrucieństwa na polu bitwy boginią Badb. Natomiast dwa kruki stanowiły atrybut germańskiego boga Odyna. Miały one za zadanie przynosić swemu panu wiadomości ze świata żywych i umarłych. Uosabiają one jego Pamięć (Muninn) i Myśl (Huginn). Babilończycy w sowim kalendarzu pod znakiem kruka utworzyli trzynasty przestępny miesiąc uważany za pechowy. Kruki żyjąc w osamotnieniu stały się w wczesnym chrześcijaństwie symbolem odstępców i innowierców. O ich kontaktach z szatanem świadczyć miały czarne pióra. Uważano również, że były posłańcami złych wieści, co znalazło odzwierciedlenie w prozie literackiej. Wśród mieszkańców powieści fantasy „Pieśni Lodu i Ognia” autorstwa
George'a R.R. Martina popularne było powiedzenie „Czarne skrzydła, czarne słowa”. Świat tej powieści jest obecnie powszechnie znany dzięki popularnemu serialowi pod tytułem „Gra o tron”. Wśród wierzeń ludowych powszechnie panował pogląd, że krakanie wróży zbliżające się nieszczęście. Mimo tak złego postrzegania tych ptaków pierwotnie były one cenione za niezwykłą jak dla zwierząt inteligencję, przez co łączono je z proroctwami. W Grecji był atrybutami Apollina będącego panem wyroczni i Ateny utożsamianej z mądrością. Legendy podają, że dwa kruki pokazały drogę do wyroczni Amona w oazie Siwa na Pustyni Libijskiej samemu Aleksandrowi Wielkiemu. W starożytnej Persji kruka poświęcono bogu światła i słońca. Natomiast Rzymianie kojarzyli krakanie z nadzieją dzięki podobieństwu do słowa „cras” oznaczającego jutro.
Z prawej strony portretu widzimy szachowego króla wykonanego wklęsłodrukiem połączonym z szablonowaniem. Figura ta w grze w szachy jest kluczowa, gdyż celem przeciwnika jest jej osaczenie. Może się poruszać w dowolnym kierunku o jedno pole z wyjątkiem pól atakowanych przez przeciwnika. Gdy król jest atakowany (szachowany) gracz ma obowiązek go bronić poprzez zbicie bierki przeciwnika, przesłonięcie ataku własną bierką lub przesunięcie króla na inne pole. Gdy król nie ma możliwości obrony przed atakiem gra kończy się przegraną (mat). Specyficzną cechą tej figury jest brak możliwości jej zbicia. Hetman bijąc bierkę przeciwnika zajmuje jej pole. Druk w kolorze czarnym - wklęsłodruk, poddruk offsetowy w kolorze fioletowym, niebieskim, cyjanowy i orzechowy. | |
| Autor: | Projektantem waloru jest Justyna Kopecka, Dariusz Dąbrowski i Paweł Kosiński. Znak wodny wykonał Piotr Kaczmarczyk i Ireneusz Wojaczek. | Drukarnia: | Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa |
| Zabezpieczenia: |
Do zabezpieczeń można zaliczyć: ▸specjalny papier do grawerowania laserowego LEAP® (Laser Engravable Anti-couterfeiting Paper) opracowany i opatentowany przez PWPW; ▸mikrodruki offsetowe - na awersie powtarzająca się liczba „64” (wyodrębnione pola w kolorze miętowym, cielistym, ceglastym i szarobłękitnym w pobliżu portretu na górnym i dolnym marginesie oraz w rogach banknotu) oraz tekst „WHITEQUEEN64” (wyodrębnione pola na górnym i dolnym marginesie z lewej strony portretu oraz linia tekstu poniżej tęczowego efektu kątowego), na awersie powtarzające się napisy „BK” (wyodrębnione pola na prawym i lewym marginesie) oraz linijka tekstu „SZACHY 64 CHESS 64” pomiędzy zadrukowanym i niezadrukowanym polem z lewej strony waloru; ▸mikrodruki wklęsłodrukowe - na awersie tekst „Gens una sumus” znajdujący się pomiędzy liśćmi ozdobnego elementu roślinnego zamieszczonego w lewym górnym rogu waloru, logo firmy JURA wkomponowane w kryzę białej damy oraz wizerunki wszystkich rodzajów bierek używanych podczas gry w szachy widoczne na prawym dolnym marginesie, na awersie powtarzające się nazwy firm współdziałających podczas tworzenia banknotu testowego: „PWPW”, „JURA”, „SICPA” stanowiące wypełnienie liczby „6” znajdującej się w pobliżu dolnego marginesu; ▸farba magnetycna zmiennie optycznie SPARK® Live - element w postaci stylizowanego pawia (połączenie sitodruku z stalorytem) zmienia kolor w zależności od kąta patrzenia z złotego na zielony przy jednoczesnej obserwacji ruchu światła; ▸farba zmiennie optycznie OVI® - na awersie liczba „64” nawiązująca do liczby pól na planszy szachowej zmienia kolor w zależności od kąta patrzenia z purpury na zielony; ▸farba opalizująca - na awersie dzięki wykorzystaniu sitodruku na lewej stronie kryzy sukni królowej pod odpowiednim kątem obserwacji widzimy złote ornamenty; ▸farba NEOMAG® - na awersie z lewej strony waloru zielone figury szachowe bazujące na miękkim magnetyzmie przeznaczone są do odczytu maszynowego; ▸kod 2D - na rewersie w lewym dolnym rogu jaśniejsze i ciemniejsze kwadraciki wygrawerowane laserowo, które dzięki odpowiedniej aplikacji na urządzeniu mobilnym zostają przetworzone na adres internetowy www.pwpw.pl, który zawiera szczegółowe informacje o ofercie produkcyjnej spółki; ▸recto-verso - elementy figur szachowych wydrukowane po obu stronach banknotu, uzupełniają się pod światło tworząc całość; ▸elementy wygrawerowane laserowo - na awersie nad kołnierzem królowej umieszczono serię i numerację składającą się z znaków o modulowanej wysokości, na rewersie w lewej dolnej części waloru dostrzegamy kod 2D; ▸efekt kątowy podwójny - na awersie na granatowym hetmanie pod odpowiednim kątem obserwacji widzimy napis „Chess” (Szachy) zmieniający się w szachownicę przy przechyleniu banknotu o 45°; ▸efekt kątowy pojedynczy - na awersie w lewym górnym rogu w zależności od kąta patrzenia tło liczby „64” wykonanej dzięki modulacji płyt wklęsłodrukowych wdioczne jest jako jasne lub ciemne, na rewersie wewnątrz liczby „4” znajdującej się nad portretem króla widoczne są bierki szachowe; ▸tęczowy efekt kątowy - na awersie z lewej strony pawia elementy w kształcie pawich piór wykazują zmienność kolorystyczną w zależności od kąta patrzenia (zabezpieczenie to zostało opracowane przez PWPW w wyniku połączenia offsetu z stalorytem); ▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na awersie widoczna górna numeracja, element SPARK® Live oraz środkowa część portretu królowej wydrukowana farbą Sicpa Talk®, na rewersie widoczna liczba „64” w pobliżu portretu króla; ▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym (długość fali 365 nm)- na rewersie widoczny wielobarwny wizerunek chłopca spoglądającego przez okno wykonany przy pomocyw specjalnie wyselekcjonowanych farb aktywnych w ultrafiolecie; ▸lakier Coat4Note® - całość banknotu promocyjnego jest chroniona za pomocą specjalnie opracowanego lakieru w PWPW; ▸oznaczenie dla niewidomych - na lewym i prawym brzegu awersu banknotu umieszczono 6 prążków odnoszących się do sześciu rodzajów bierek wykorzystywanych podczas gry w szachy, które są wyczuwalne dotykiem . |
| Ciekawostki: | Banknot ten powstał w wyniku kooperacji 3 firm: PWPW, JURA i SICPA. Podczas trwania Currency Conference w Kuala Lumpur w 2017 roku został nominowany do nagrody na najlepszy banknot promocyjny. |
Znak wodny wielotonowy
Znak wodny wielotonowy
Neomag®
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Mikrotekst negatywowy w offsecie
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Mikrotekst pozytywowy i negatywowy w wklęsłodruku
Mikrotekst w stalorycie
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Mikrotekst pozytywowy w stalorycie
Mikrotekst w stalorycie
Mikrotekst negatywowy w offsecie
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Lakier Coat4Note®
Mikrotekst negatywowy w offsecie
Zabezpieczenia widoczne w UV
Zabezpieczenia widoczne w UV
Oznaczenie dla niewidomych
Element wykonany białą farbą w technice wklęsłodrukowej
Element wklęsłodrukowy wielotonowy
Awers w podczerwieni
Rewers w podczerwieni
Element wklęsłodrukowy wielotonowy
Element wklęsłodrukowy z szablonowaniem
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Mikrotekst negatywowy w offsecie
Kod 2D typu DataMatrix wygrawerowany laserowo
Efekt kątowy
Mikrotekst pozytywowy w offsecie
Tęczowy efekt kątowy
Stalorytowy portret
Portret wklęsłodrukowy wykonany przy pomocy specjanego rastra
Farba opalizująca
Recto-verso
Recto-verso
Wklęsłodrukowy element z podwójnym efektem kątowym
SPARK® Live
Element z efektem kątowym i mikrodrukami wykonany farbą zmienną optycznie
Numeracja typograficzna z irysem
Numeracja wygrawerowana laserowo o modulowanej wysokości
Do opisu banknotu wykorzystano informacje z folderu wydawanego do tego druku promocyjnego przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, kwartalnika „Człowiek i Dokumenty” nr 44 (artykuł autorstwa Joanny Gurtowskiej: „Banknot promocyjny PWPW - Szachy”) oraz strony internetowej pl.wikipedia.org/wiki/Szachy, en.wikipedia.org/wiki/Chess, www.slawoslaw.pl/kruk-poslaniec-z-tamtego-swiata/
© 2013-2019 Wszelkie prawa zastrzeżone
Created by Jaro
Created by Jaro