Logo

Banknot promocyjny 80. rocznica urodzin Krzysztofa Pendereckiego

Oznaczenie: 80
Data druku: 2013
Seria i numer: a) KP 0008899 (KP nawiązuje do inicjałów Krzysztofa Pendereckiego)
b) KP 0000000
Wymiar: 139 mm x 68 mm
Znak wodny: Wielotonowy, w niezadrukowanym polu wizerunek wiolonczeli. Dodatkowo został umieszczony znak filigranowy w postaci klucza basowego.
Awers: Z prawej strony portret wybitnego dyrygenta, kompozytora i pedagoga muzycznego Krzysztofa Pendereckiego wykonany na podstawie zdjęcia autorstwa Marka Sucheckiego - artysta został przedstawiony w dynamicznej pozie z batutą w ręku. Penederecki urodził się on 23 listopada 1933 roku w Dębicy. Miłość do muzyki odziedziczył po dziadku i ojcu. W pierwszej kolejności uczył się gry na fortepianie, a następnie skrzypcach (fragmenty obydwóch instrumentów stanowią elementy szaty graficznej strony przedniej banknotu). Teorię muzyki studiował u Franciszka Skołyszewskiego. W latach 1955-1958 studiował kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie pod czujnym okiem Artura Malawskiego. Po 1958 roku został pedagogiem w PSWM w Krakowie, gdzie od 1972 roku pełnił funkcję profesora, a w latach 1972-1987 również funkcję rektora. W 1959 roku zdobył trzy pierwsze miejsca podczas festiwalu Warszawska Jesień za premierowe utwory „Strofy”, „Emanacje” oraz „Psalmy Dawida”. Jako kompozytor stworzył indywidualny styl, który z czasem ewoluował. W początkowym okresie tworzył zgodnie z duchem ówczesne awangardy. Międzynarodowy rozgłos uzyskał dzięki wykorzystaniu nowych rodzajów artykulacji, zwłaszcza w grze na instrumentach smyczkowych. Wykonany w tej technice w 1960 roku tren poświęcony ofiarom ataku atomowego na Hiroszimę przyniósł kompozytorowi powszechne uznanie. W 1966-1968 wykładał w Folkwang-Hochschule w Essen. Jego pierwsze dzieło operowe zatytułowane „Diabły z Loudun” zostało zaprezentowane publiczności w Operze Hamburskiej 20 czerwca 1969 roku. Od lat 70. nawiązywał do tradycji neoromantycznej, wzorując się na twórczości Richarda Wagnera i utworach symfonicznych Gustava Mahlera, Antona Brucknera, Jeana Sibeliusa i Dimitrija Szostakowicza (II Symfonia - „Bożonarodzeniowa” 1980). Od 1973 roku był dyrygentem czołowych orkiestr symfonicznych w Stanach Zjednoczonych i Europie (1987-1990 dyrektor artystyczny Filharmonii Krakowskiej, od 1988 - pierwszy dyrygent orkiestry Norddeutscher Rundfunk w Hamburgu). W latach dziewięćdziesiątych zainteresował się pastiszem, czego efektem było stworzenie opery „Ubu Król”. Niezmiernie istotnym elementem jego twórczości są liczne dzieła o tematyce religijnej („Passio et mors Domini nostri Iesu Christi secundum Lucam” (1966), „Jutrznia”, część I „Złożenie do grobu” (1970), „Jutrznia”, część II „Zmartwychwstanie” (1971), „Te Deum” (1980)). Jednym z najważniejszych i najdłużej tworzonych utworów Pendereckiego było „Polskie Requiem”. Utwór finalną postać uzyskał po 26 latach. O kunszcie artystycznym kompozytora świadczy niezliczona ilość nagród takich jak: im. Jeana Sibeliusa (1983), Premio Lorenzo Magnifico (1985), Fundacji im. K. Wolffa (1987), Grawemeyer Award Uniwersytetu w Louisville (1992), im. R. Guardiniego (2002), Order Orła Białego (2005). Twórczość Pendereckiego była również wykorzystana w wielu kluczowych dla światowej kinematografii filmach: „Egzorcysta” Williama Friedkina, „Lśnienie” Stanleya Kubricka, „Dzikość serca” Davida Lyncha, „Ludzkie dzieci” Alfonso Cuaróna, „Katyń” Andrzeja Wajdy oraz „Wyspa tajemnic” Martina Scorsese. Artysta po długiej i ciężkiej chorobie zmarł 29 marca 2020 roku.


    Poniżej portretu faksymile podpisu kompozytora. Z lewej strony znajduje się natomiast fragment partytury kompozycji wokalno-instrumentalnej „Kosmogonia”. Utwór ten został zamówiony u Pendereckiego przez pełniącego wówczas funkcję sekretarza generalnego ONZ Sithu U Thanta w celu uświetnienia uroczystości związanych z ćwierćwieczem istnienia organizacji. „Kosmogonia” rozbrzmiała po raz pierwszy pod batutą Zubina Mehty 24 października 1970 w nowojorskiej siedzibie ONZ. Z prawej strony portretu fragment stylizowanego instrumentu strunowego. Druk w kolorze brązowym i czarnym - wklęsłodruk, poddruk irysowy offsetowy niebiesko-pomarańczowo-żółty.
Rewers: W centrum wizerunek gmachu Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach, którego uroczyste otwarcie nastąpiło 21 maja 2013 roku. Celem instytucji jest pomoc w rozwijaniu talentu uzdolnionym wokalistom, dyrygentom i instrumentalistom z całego świata. Centrum zostało utworzone 1 października 2005 przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenie Akademia im. Krzysztofa Pendereckiego - Międzynarodowe Centrum Muzyki, Baletu i Sportu. Dzięki porozumieniu z dnia 31 sierpnia 2009 roku projekt otrzymał wsparcie finansowe ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Stowarzyszenia oraz Województwa Małopolskiego. Za projekt była odpowiedzialne krakowskie Biuro Architektoniczne DDJM, a prace budowlane realizowało przedsiębiorstwo Skanska SA. Sercem obiektu jest sala koncertowa mogąca pomieścić 650 słuchaczy. Świetna akustyka została zapewniona dzięki zastosowaniu najwyższej jakości drewna dębowego i świerkowego. Uczestnicy programów mają do dyspozycji salę kameralną, salę konferencyjną, pokoje ćwiczeń, bibliotekę, studio nagrań, garderoby oraz kuchnię i jadalnię. Siedziba Centrum jest nowoczesnym budynkiem i posiada bryłę o kształcie prostopadłościanu zajmującego 1 hektar powierzchni. Z lewej strony stylizowana wiolonczela i fragment trąbki, a z prawej strony na dole róg (waltornia). Kolorystyka taka jak na awersie - offset.
Autor: Projektantem waloru jest Justyna Kopecka, ryt portretu wykonał ręcznie Jan Maciej Kopecki.
Drukarnia: Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa
Zabezpieczenia: Do zabezpieczeń można zaliczyć:
▸mikrodruki offsetowe - na awersie powtarzające się po łukach napisy „80.ROCZNICZAURODZINKRZYSZTOFAPENDERECKIEGO” (w tle giloszowym z lewej i prawej strony portretu), wewnątrz fragmentu wiolonczeli z prawej strony powtarzające się mikrodruki liter („K”, „P”), liczb („80”) i figur geometrycznych (trójkąty, kwadraty, koła), w prawym dolnym rogu w liczbie 80 powtarzające się liczby „80”, na rewersie powyżej wizerunku Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w 3 linijkach tytuły kompozycji Pendereckiego (kolejno opery, kompozycje woklano-instrumentalne, kompozycje na chór a capella, kompozycje na orkiestrę), poniżej budynku powtarzający się napis „KRZYSZTOFPENDERECKI”, pod którym w 3 linijkach są umieszczone tytuły kompozycji Pendereckiego (kolejno kompozycje na instrumenty solowe z orkiestrą, kompozycje na instrumenty solowe, jazz ensemble, utwory kameralne, kompozycje for tape), z lewej strony na dole wewnątrz wiolonczeli powtarzające się mikrodruki liter („K”, „P”) i figur geometrycznych (trójkąty, okręgi) oraz powtarzający się napis „KRZYSZTOFPENDERECKI” rozdzielający tła giloszowe o odmiennym wyglądzie;
▸farba zmienna optycznie - na awersie w lewym górnym rogu prostokąt z liczbą „80” (deseń w skośne linie) zmieniające kolor w zależności od kąta patrzenia z zielonego na ciemnoturkusowy;
▸farba irydyscentna - na awersie poniżej znaku wodnego partytura specjalnie napisana przez Krzysztofa Pendereckiego na potrzeby tego druku okolicznościowego widoczna pod określonym kątem obserwacji;
▸złota folia - na rewersie z prawej strony numeracji klucz altowy wykonany przy zastosowaniu tłoczenia;
▸recto-verso - elementy fortepianu wydrukowane po obu stronach banknotu, uzupełniają się pod światło tworząc całość;
▸efekt kątowy pojedynczy - na awersie z lewej strony portretu na dole w polu z figurami geometrycznymi widoczny w zależności od kąta patrzenia data urodzin kompozytora „23.11.1933 ” w układzie poziomym;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na awersie wykonany farbą zmienną optycznie kwadrat z liczbą 80, na rewersie seria i numeracja, klucz altowy z złotej folii oraz wizerunek Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego wraz z otaczającym tłem;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - włókna zatopione w masie papierowej w kolorze czerwonym i niebieskim, na rewersie oznaczenie serii i numeru w kolorze zielonym.
Uwagi: Druk okolicznościowy wyemitowany z okazji 80 rocznicy urodzin Krzysztofa Pendereckiego. Nakład 15 000 sztuk.




Znak wodny z filigranem


Znak wodny z filigranem


Mikrotekst w offsecie (pozytywowy i negatywowy)


Mikrotekst w offsecie


Mikrotekst w offsecie


Mikrotekst w offsecie


Mikrotekst w offsecie


Mikrotekst w offsecie


Relief w offsecie


Relief w offsecie


Druk irysowy w giloszu


Druk irysowy w giloszu


Awers w podczerwieni


Rewers w podczerwieni

Efekt kątowy


Złota folia


Farba irydyscentna


Stalorytowy portret ręcznie rytowany

Recto-verso

Recto-verso

Farba zmienna optycznie


Numeracja typograficzna widoczna w UV


Zabezpieczenia widoczne w UV
 


Do opisu banknotu wykorzystano informacje z kwartalnika wydawanego przez PWPW „Człowiek i Dokumenty” nr 35 (artykuł autorstwa Tomasza Turka: „Okolicznościowy druk PWPW S.A.”, oraz strony internetowej encyklopedia.pwn.pl, /pl.wikipedia.org, penderecki-center.pl.
© 2013-2019 Wszelkie prawa zastrzeżone
Created by Jaro