Logo

Banknot okolicznościowy Ignacy Mateuszewski

Oznaczenie: 2016
Data druku: 2016
Seria i numer: IM 0000798 (IM nawiązuje do inicjałów Ignacego Mateuszewskiego)
IM 0003314 (IM nawiązuje do inicjałów Ignacego Mateuszewskiego)
Wymiar: 139 mm x 68 mm
Znak wodny: Wielotonowy, w niezadrukowanym polu wizerunek Ignacego Matuszewskiego. Dodatkowo został umieszczony znak filigranowy w postaci inicjałów Iganacego Mateuszewskiego - „IM”.
Strona przednia: Z prawej strony portret wybitnego działacza politycznego Ignacego Mateuszewskiego (1891-1946) wykonany na podstawie archiwalnego zdjęcia. W młodości studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, architekturę w Mediolanie, prawo w Dorpacie i nauki rolnicze w Warszawie. Wcielony do armii rosyjskiej w lipcu 1914 roku, szybko awansował na dowódcę oddziału wywiadowczego walcząc na froncie niemiecko-austriackim. W późniejszych latach przeniesiony do pracy sztabowej, gdzie jego kariera rozwijała się dynamicznie. W przeciągu dwóch lat awansował od stopnia porucznika do kapitana. W 1917 roku był współorganizatorem Zjazdu Wojskowych Polaków w Piotrogradzie. Uczestniczył w formowaniu I Korpusu Polskiego w Rosji, gdzie służył pod dowództwem gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego. W grudniu 1917 roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Polskiej Organizacji Wojskowej w Mińsku, a później w Kijowie. W lutym 1918 roku wyzwolił Mińsk spod władzy bolszewików. Nie mogąc się pogodzić z wymuszoną przez Niemców umową kapitulacyjną rozbrajającą I Korpus Polski wziął udział w nieudanej próbie zamach stanu w Korpusie. W późniejszym okresie organizował siatkę wywiadowczą na bolszewicką Rosję. W 1922 roku odznaczony Krzyżem Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, którego wizerunrk możemy podziwiać w prawym górnym rogu. W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie otrzymał stopień majora. W 1924 roku awansowany na pułkownika. Między 1924 a 1926 rokiem pełnił funkcje attaché wojskowego RP w Rzymie. W latach 1928-1929 był posłem RP w Budapeszcie. W kolejnych latach objął funkcję Ministra Skarbu (1929-1931). Z lewej strony waloru zamieszczono widok sali sejmowej podczas wygłaszania expose przez ministra Mateuszewskiego, które miało miejsce 16 grudnia 1930 roku. Widok ten stworzono na podstawie archiwalnego zdjęcia z wykorzystaniem specjalnego rastra składającego się z drobnych gwizdek, liter „M”, „I”, wizerunków orła i orderu Virtuti Militari. Lata 1931-1936 spędził jako redaktor „Gazety Polskiej”. Po śmierci Marszałka zapomiany i odsunięty na dalszy tor. We wrześniu 1939 roku kierował wspólnie z majorem Henrykiem Floyar-Rajchmanem ewakuacją złota Banku Polskiego. Czyn ten nie spotkał się z aprobatą rządu generał Władysława Sikorskiego. Szykanowany uciekł do Hiszpanii, następnie Portugali. W 1941 roku wraz z żoną Haliną Konopacką (pierwsza polska olimpijka) przyjechał do Nowego Yorku. Był współtwórcą Instytut Józefa Piłsudzkiego w Nowym Yorku, o czym przypomina logo tej instytucji zamieszczone na walorze w formie suchego tłoczenia. Logo to składa się z otwartej księgi pokazujące, że jedną z głównych misji instytutu jest nauka. Zamieszczony na lewej karcie tekst „Warszawa/ 3-1-1923” przypomina, że placówka czerpie z tradycji utworzonego w 1923 roku w Warszawie Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski. Na prawej karcie umieszczono datę utworzenia Instytutu Józefa Piłsudzkiego w Nowym Yorku wraz z skrótem instytucji „I.J.P”. Buława przyciskająca księgę, jako symbol władzy marszałkowskiej, nawiązuje do postaci Piłsudzkiego. Poniżej portretu faksymile podpisu pułkownika Mateuszewskiego. Antysowiecka działalność Mateuszewskiego w USA przyczyniły się do negatywnego rozpatrzenia jego wniosku przez Departament Sprawiedliwości o pobyt stały. Posądzony o działalność na rzecz obcego państwa musiał zarejestrować swój pobyt w Stanach. Prześladowany przez sowietów, wywiad PRL oraz amerykańskie służby specjalne zmarł nagle 3 sierpnia 1946 roku w Nowym Yorku. Druk w kolorze stalowym i granatowym - wklęsłodruk. Poddruk offestowy niebieski i brązowy.
Strona odwrotna: W centrum rekonstrukcja fragmentu archiwalnego zdjęcia prezentującego Drugi rząd Walerego Sławka po zaprzysiężeniu 5 grudnia 1930. Najbardziej wyróżniającą postacią jest siedzący na fotelu w jasnym mundurze Józef Piłsudzki. Z tyłu pośród stojących postaci jako drugą osbę od prawej strony widzimy Ministra Skarbu Ignacego Mateuszewskiego. Z lewej strony dominuje fragment reprodukcji szkicu Matuszewskiego. Druk offsetowy w kolorze niebieskim i brązowym.
Autor: Projektantem waloru i twórcą rytu jest Justyna Kopecka.
Drukarnia: Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa
Zabezpieczenia: Do zabezpieczeń można zaliczyć:
▸papier - specjalny papier do grawerowania laserowego LEAP® (Laser Engravable Anti-couterfeiting Paper) opracowany i opatentowany przez PWPW;
▸mikrodruki offsetowe - na stronie przedniej powtarzające się napisy „IGNACYMATEUSZEWSKI1891-1946” (tekst o zmiennej wysokości w trzech linijkach na górze i dole pola w kolorze niebieskim w pobliżu górnego marginesu oraz pionowa linia rozgraniczająca zadrukowane i niezadrukowane pole z lewej strony waloru), „IGNACYMATEUSZEWSKI” (falista linijka z tekstem o zmiennej wysokości liter stanowiąca fragment portretu), na stronie odwrotnej powtarzający się napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA IGNACY MATEUSZEWSKI 1891-1946” (górna i dolna część wyodrębnionego pola na górze banknotu), „POLSKA WYTWÓRNIA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH SA” (rozgraniczenie między zadrukowanym i niezadrukowanym polem z prawej strony waloru);
▸SPARK® - na stronie przedniej z lewej strony portretu liczba „2016” zmieniająca kolor w zależności od kąta patrzenia zielonego na niebieski, przy jednoczesnej obserwacji przeesuwającego się z góry na dół pasa światła;
▸kod 2D typu DataMatrix - na stronie odwrotnej w prawym górnym rogu jaśniejsze i ciemniejsze kwadraciki wygrawerowane laserowo, które dzięki odpowiedniej aplikacji na urządzeniu mobilnym zostają przetworzone na adres internetowy wbh.wp.mil.pl (wersja dla WBH) lub www.pwpw.pl (wersja wykorzystywana jako druk promocyjny PWPW);
▸farba irydyscentna - na stronie odwrotnej w prawym dolnym rogu zadrukowanego pola liczba „2016” widoczna pod określonym kątem obserwacji;
▸recto-verso - inicjały Iganaego Mateuszewskiego „IM”, uzupełniają się pod światło tworząc całość;
▸ elementy wygrawerowane laserowo - na stronie odwrotnej kod 2D oraz pozioma i pionowa seria wraz z numeracją;
▸efekt kątowy pojedynczy - na stronie przedniej z lewej strony portretu wewnątrz grafiki orła widoczny w zależności od kąta patrzenia tekst „RP” (Rzeczpospolita Polska) w układzie poziomym;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na stronie przedniej widoczny element zabezpieczający SPARK®, wyodrębnione pole w górnej części waloru, widok sali sejmowej, order Virtuti Militari oraz cyfra „2016” w prawym dolnym rogu, rewers widoczny w całości;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - na stronie odwrotnej na tle w kolorze niebieskim i czarnym widzimy w górnej części napis „Ewakuacja polskiego złota 9 IX - 5X 1939 r.” w kolorze czerwonym, mapę Europy w kolorze zielonym z zaznaczoną trasą ewakuacji złota (nazwy miast w kolorze niebieskim, przebieg trasy w kolorze czerwonym), archiwalne zdjęcie prezentujące zawartość skarbca Banku Polskiego wraz z złotem w kolorze żółtym, niebieskim i czarnym;
▸oznaczenie dla niewidomych (suche tłoczenie) - na stronie przedniej w prawym dolnym rogu wyczuwalna dotykiem księga przyciśnięta liściem palmowym i buławą.
Uwagi: Druk okolicznościowy wyemitowany początkowo w nakładzie wynoszącym około 1000 sztuk dla Wojskowego Biura Historycznego z okazji sprowadzenie ciała Ignacego Mateszewskiego do Polski z Nowego Jorku. Egemplarze te posiadają kod QR z adresem strony www.wbh.wp.mil.pl. Z czasem podobnie jak to miało miejsce w przypadku druku okolicznościowego poświęconego 80.leciu urodzin Krzysztofa Pendereckiego PWPW zaczęło wykorzystywać walor z Mateuszewskim jako własny druk reklamowy. Wersja ta wydrukowana w nakładzie do 70 000 tysięcy dzięki kodowi QR odsyła nas na adres www.pwpw.pl. Co ciekawe w oficjalnych folderach opisujących zabezpieczenia tego druku widnieje wersja wykonana dla WBH. Uroczystego pochówku Mateuszewskiego dokonano na Wojskowym Cmentarzu na Powązkach w Warszawie 10 grudnia 2016 roku, a więc 70 lat po śmierci Mateuszewskiego.
Ciekawostki: Po agresji Niemiec wobec Polski 1 września 1939 roku jednym z ważniejszych zadań było zabezpieczenie majątku narodowego. Było to dość skomplikowane zadanie. Złoto należące do Banku Polskiego nie było skupione w jednym, lecz w kilku miejscach. W promieniach ultrafioletowych na stronie odwrotnej banknotu widoczna jest trasa ewakuacji polskiego złota. Zabezpieczenie blisko 80 ton złota 3 września powierzono ówczesnemu prezesowi Banku Polskiego Adamowi Kocowi. 5 września rozpoczęła się karkołomna akcja transportu cennego kruszcu autobusami należącymi do Banku Polskiego. Cztery dni później złoto z Warszawy i Lublina przetransportowano do Łucka, w trasie pozostawał transport z Siedlec, Brześcia i Zamościa. W Łucku Koc spotkał Ignacego Mateuszewskiego i majora Henryka Floyar-Rajchmana. Dalszą ewakuację złota przekazał obu oficerom, gdyż ufał im bezgranicznie. Konwój ze złotem dalej ruszył do Śniatynia leżącego w pobliżu granicy Z Rumunią. 12 września „złota kolumna” pod dowództwem Rajchmana dotarła do Śniartynia. Następnego dnia dotarły transporty Brześcia, Siedlec i Zamościa, w wyniku, czego całe złoto zostało zgromadzone w jednym miejscu. Złoto zostało przeładowane do wagonów wieczorem 13 września. Dowództwo nad dalszymi losami akcji przejął Mateuszewski. Pociąg ze skarbem zmierzał do rumuńskiego portu Konstancy. W międzyczasie Rajchman miał przejąć transport z eksponatami Funduszu Obrony Narodowej. W nocy z 17 na 18 września w ostatniej chwili udało mu sie uchronić transport składający się z trzech ciężarówek przed przechwyceniem przez Sowietów. Po żmudnych negocjacjach z rządem rumuńskim udało się przewieżć drogocenny transport do ambasady RP w Bukareszcie. Złoto i pieniądze zdecydowano przekazać we Francji przeydentowi Władyławowi Raczkiewiczowi, na co Rumuni nie chcieli wyrazić zgody. W końcu zezwolono na transport morski do Marsylii. 15 września Matuszewski ze złotem dotarł do Konstancy, gdzie przeładowano je na statek zarekwirowany przez Anglików. Rząd rumuński pod presją Niemców nakazał po dopłynięciu do Turcji przekazać cały ładunek konsulowi RP w Konstantynopolu. Mimo gróźb ostrzelania Mateuszewski nakazał angielskiemu kapitanowi wypłynąć po omacku do Stambułu. Dalsza ewakuacja cennego ładunku drogą morską okazała się niemożliwa. Dzięki pomocy ambasadora w Ankarze Michała Sokolnickiego złoto zostało przerzucone 12 pociągami z Turcji przez Syrię do Libanu. Po dotarciu do Bejrutu skarb podzielono na trzy części i wysłano trzema francuskimi statkami do portu w Tulonie. Cała operacja przerzutu złota do Francji dobiegła końca 5 października 1939 roku.




Znak wodny z filigranem


Znak wodny z filigranem


Suche tłoczenie


Mikrotekst pozytywowy w stalorycie


Mikrotekst negatywowy w offsecie


Numeracja wygrawerowana laserowo


Numeracja wygrawerowana laserowo


Mikrotekst pozytywowy w offsecie


Mikrotekst pozytywowy w offsecie


Mikrotekst pozytywowy w offsecie


Element offsetowy zbudowany przy pomocy specjalnego rastra


Druk irysowy w giloszu


Druk irysowy w giloszu


Awers w podczerwieni


Rewers w podczerwieni

Efekt kątowy


Kod 2D typu DataMatrix wygrawerowany laserowo


Farba irydyscentna


Stalorytowy portret

Recto-verso

Recto-verso

Farba zmienna optycznie


Rewers w ultrafiolecie


Awers w ultrafiolecie
 



Prezentacja holograficzna banknotu okolicznościowego (Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych) from ALPHA VISION on Vimeo.

Do opisu banknotu wykorzystano informacje z folderu wydawanego do tego druku promocyjnego przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych oraz specjalnego wydania jednodniówki „Polska Zbrojna” z dnia 10 grudnia 2016 roku.
© 2013-2019 Wszelkie prawa zastrzeżone
Created by Jaro