Oznaczenie:
|
brak
|
Data druku:
|
prawdopodobnie 2010
|
Seria i numer:
|
brak
|
Wymiar:
|
150 mm x 80 mm
|
Znak wodny:
|
brak |
Strona przednia:
Z lewej strony waloru dominuje skulona postać Chrystusa w pozycji siedzącej. Jego głowa pochłonięta w rozmyślaniach o krzyżu i zbliżającej się kaźni
wspiera się na otwartej dłoni. Z głowy przyodzianej w koronę cierniową i ran powstałych wskutek biczowania sączy się krew. Zaprezentowane w ten sposób
mała drewniana figurka nazywana jest w ikonografii chrześcijańskiej Chrystusem Frasobliwym i stanowi nieodłączny element przydrożnych kapliczek
zdobiących polski krajobraz. Postać przedstawiona na walorze stanowi fragment rzeźby z cmentarza w Bukowinie Tatrzańskiej. Pierwsze wizerunki
Chrystusa Frasobliwego powstały w XIV wieku na terenach Niemiec i Holandii. Do rozpowszechnienia Chrystusa Frasobliwego w kulturze Europy Zachodniej
przyczynił się Albrecht Dürer, umieszczając zmartwionego Syna Bożego na stronie tytułowej drzeworytu "Mała pasja" (1509-1511). Pierwsze podobizny
Frasobliwego trafiły do naszego kraju na Śląsk i Pomorze, skąd szybko rozpoczęły ekspansję na pozostałe regiony Polski, zakorzeniając się na dobre
w kulturze ludowej.
Zaprezentowana na walorze rzeźba schroniła się wewnątrz wydrążonego pnia ozdobionego motywami dekoracyjnymi charakterystycznymi dla stylu
zakopiańskiego, wśród których dostrzegamy rozetę zwaną również gwiazdą heksapetalną. Motyw ten popularny w sztuce ludowej nawiązuje do pradawnych
symboli Słowian zawiązanych z kultem solarnym. Wyglądem przypomina stylizowany kwiat o sześciu symetrycznie rozmieszczonych płatkach, wpisany w okrąg.
Jako symbol magiczny często była umieszczana na nadprożu lub sosrębie (belka konstrukcyjna w stropie drewnianym) w celu odpędzenia złych mocy.
Lewy górny róg przyozdabia parzenica będąca ozdobnym ornamentem upiększającym góralskie spodnie. Z dużą dozą prawdopodobieństwa nazwa tej aplikacji
pochodzi od słowa parznąć, parznić (brudzić, zanieczyszczać). Przypuszczalnie sam wzór dostał się do Polski z Węgier. W II połowie XIX wieku
parzenice miały proste kształty i miały na celu chronić materiał przed strzępieniem. Obecnie znany wygląd parzenicy zawdzięczamy krawcom, którzy
urozmaicili wzór, dodając kolejne pętle haftowane przy pomocy różnobarwnej włóczki. Na Podhalu parzenica ma kształt charakterystycznej rozety z
odchodzącymi promieniście bocznymi pętlami i zakończonej romboidalne od dołu tak zwanym krzesiwkiem.
Z prawej strony niczym pnącze wije się lilia złotogłów nazywana przez górali lelują. Stanowi ona popularny motyw w ornamentyce podhalańskiej rozpowszechniany szczególnie przez
Stanisława Witkiewicza. W Polsce lilia złotogłów występuje w Karpatach i Sudetach, a w Tatrach występuje niezmiernie rzadko w reglu dolnym i górnym.
Może osiągnąć w korzystnych warunkach do 1,5 metra wysokości. Posiada zieloną czasami przebarwioną na czerwono, nierozgałęzioną sztywną łodygę z
lancetowatymi i skrętoległymi liśćmi. Charakteryzuje się małymi kwiatami zebranymi w luźne grona na długich szypułach, których płatki w kolorze od
ciemnego różu do bieli kontrastują z żółtymi lub pomarańczowymi pylnikami. Podczas kwitnienia trwającego od czerwca do lipca, motyle razem z ćmami
zwabione zapachem nektaru, zapylają kwiaty lilii. Roślina ta do rozwoju potrzebuje dobrze nasłonecznionych stanowisk z glebami bogatymi w próchnicę i
wilgoć. W Polsce jest objęta ścisłą ochroną. Ze względu na przepiękny wygląd jest chętnie uprawiana w przydomowych rabatach, a dawniej wykorzystywano
ją w kuchni (składnik mąki) lub jako roślinę leczniczą.
Tło waloru stanowi obraz Bogusława Próchniaka. Zbieżność nazwiska z Panią Agnieszką nie jest
przypadkowa, ponieważ jest to jej tata. W prawym dolnym rogu dostrzegamy dekoracyjny motyw roślinny. Kompozycję graficzną uzupełniają gilosze usytuowane
wzdłuż górnego i prawego marginesu.
|
Strona odwrotna:
|
Strona odwrotna waloru jest niezadrukowana.
|
Autor:
|
Projektantem waloru jest Agnieszka Próchniak.
|
Drukarnia:
|
Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa
|
Zabezpieczenia:
|
Do zabezpieczeń można zaliczyć:
▸mikrodruki offsetowe - na stronie przedniej powtarzający się napis o zmiennej wysokości „PWPW” (tekst przechodzący przez pasek giloszowy w pobliżu górnego marginesu);
▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na stronie przedniej widoczne wszystkie elementy waloru bez ozdobnego elementu otaczającego Chrystusa i fragmentów parzenicy;
▸farba zmienna optycznie SPARK® - grafika prezentująca stylizowane słońce w polu otoczonym darami natury (jabłka, winogrony) zmienia płynnie kolor w zależności od kąta patrzenia, z złotego na zielony.
|
Ciekawostki:
Druk ten stanowił prawdopodobnie podłoże do prób technologicznych zabezpieczenia SPARK oraz był przypuszczalnie elementem prac przygotowawczych do druku testowego z Sabałą.
Za pierwszym stwierdzeniem przemawia fakt obecności na rynku kolekcjonerskim kilkudziesięciu wariantów różniących się elementami graficznymi
zaprezentowanymi przy pomocy SPARKA - część z tych zabezpieczeń została wykorzystana ponownie w banknocie testowym nazywanym "Krakowiakiem" oraz
banknocie kolekcjonerskim z Marią Skłodowską-Curie. Za drugim stwierdzeniem przemawia zbieżna dla waloru z Chrystusem Frasobliwym i Sabałą tematyka
nawiązująca do Podhala, obecność identycznych elementów (parzenica, papier ze znakiem wodnym) oraz fakt, że autorką obydwóch papierów jest Pani
Agnieszka Próchniak. Druk ten wyciekła w niewielkiej ilości poza mury PWPW, przez co stanowi ogromną rzadkość. Każda odmiana jest znana z pojedynczych, wręcz jednostkowych egzemplarzy co dodatkowo świadczy o unikalności tego waloru. Do druku wykorzystano dwa rodzaje papieru: błyszczący gładzony papier kredowy lub papier ze znakiem wodnym z Sabałą.
|