Logo

Banknot okolicznościowy 100-lecie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego

Oznaczenie: 100
Data na walorze: 25 października 2018
Seria i numer: SG 0000771 (SG - Sztab Generalny)
Wymiar: 144 mm x 74 mm
Znak wodny: Dwutonowy, na całej powierzchni trójwymiarowe figury geometryczne przypominające rybią łuskę.
Strona przednia: W centrum widnieje okolicznościowy napis: „100 lat/1918/2018/SZTABU GENERALNEGO/WOJSKA POLSKIEGO” wykonany przy pomocy dwukolorowego reliefu. Z prawej strony znajduje się symbol Sztabu Generalnego. Przedstawia on ukoronowanego orła, pod którym zamieszczono inicjał „SG” oraz skrzyżowane buzdygany będące symbolem zwierzchnictwa nad wojskiem. Dolny margines zdobią reliefowe wężyki generalskie spięte czterema gwiazdkami mające na celu podkreślenie rangi szefa instytucji i symbolicznie sytuują Sztab Generalny na najwyższym, strategicznym, poziomie dowodzenia.

    Elementem wyróżniającym się na stronie przedniej jest flaga Rzeczypospolitej Polskiej składająca się poziomego białego i czerwonego pasa. Została ona wykonana przy pomocy specjalnego rastra w technice offsetu. Kolor biały w heraldyce symbolizuje srebro, wodę oraz czystość i niepokalanie, a czerwony ogień, krew oraz waleczność i odwagę. Pierwszym kolorem narodowym naszej ojczyzny był karmazynowy, będący uosobieniem bogactwa i dostojeństwa. Ze względu na wysoką cenę barwnika koszeliny pozyskiwanej z czerwca polskiego tylko szlachta i najbogatsi przedstawiciele społeczeństwa mogli sobie pozwolić na zakup tkanin w tym kolorze. Na pierwszych flagach i sztandarach Królestwa Polskiego widniał biały orzeł w koronie na czerwonym tle. Rzeczypospolita Obojga Narodów była reprezentowana przez sztandar złożony z trzech pasów: dwóch czerwonych na dole i na górze oraz białego pasa umieszczonego w środku. Na sztandarze zazwyczaj umieszczano czterodzielny herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów o czerwonym tle posiadający naprzemiennie dwa pola z białym Orłem w koronie oraz dwa z Pogonią. Na tarczy sercowej widniał przeważnie herb rodowy obecnie panującego króla. Przed rozbiorami za barwy narodowe zaczęto uważać biały, karmazynowy i granatowy. Barwa karmazynowa i granatowa została przejęta ze strojów żołnierzy kawalerii. W 1746 roku hetman wielki litewski Michał Kazimierz Radziwiłł ustanowił karmazynowe kontusze i granatowe żupany dla husarii, a dla pancernych granatowe kontusze i karmazynowe żupany. Niedługo po tym żołnierze koronni z własnej woli zaczęli nosić nowe mundury, które były oznaką prestiżu. Dokumentem regulującym wygląd mundurów w wojsku polskim był uniwersał hetmana Jana Klemensa Branickiego z 1763 roku. Kolor biały zaczerpnięto z czerwono-białych chorągiewek zdobiących kopie i proporce. Uformowana w 1775 roku Kawaleria Narodowa nosiła granatowo-karmazynowo-białe mundury. Tradycja trójkolorowych barw narodowych z czasem zaczęła zanikać. Ostatecznie uznano, że najbardziej odpowiednimi kolorami jest biel i czerwień historycznie odwołująca się do heraldyki Królestwa Polskiego. Górny biały pas odzwierciedlał białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej. Podczas obchodów pierwszej rocznicy podpisania konstytucji 3 maja kobiety wystąpiły w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęg, a mężczyźni byli przepasani biało-czerwonymi wstęgami. Pierwszym dokumentem określającym polskie barwy narodowe była uchwała Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 roku. Po odzyskaniu niepodległości na mocy uchwały Sejmu Ustawodawczego z 1 sierpnia 1919 roku ustalono, że flaga Polski będzie składała się górnego białego i dolnego czerwonego pasa. Dwa lata później broszura wydana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych sprecyzowało odcień czerwonego jako karmazyn. Kolejne rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 roku zmieniło odcień czerwieni na cynober. Ten sam kolor pojawił się ponownie w definicji flagi w ustawie z 1955 roku. Opis słowny dotyczący barwy czerwonej powodował problemy z jednoznacznym stwierdzeniem czy dany kolor na fladze jest poprawny, czy też nie. Aby takie sytuacje nie miały miejsca, kolejna ustawa z 31 stycznia 1980 roku określiła barwy flagi za pomocą współrzędnych trójchromatycznych. Obowiązująca flaga naszego państwa jest prostokątem o proporcjach 5:8 składającym się z białego górnego i czerwonego dolnego pasa.

    W procesie projektowania waloru wykorzystano materiały ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej, o czym przypomina widniejący w pobliżu prawego marginesu logotyp tej instytucji. Niżej znajduje się logo Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, która na zlecenie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego zajęła się drukiem tego waloru okolicznościowego. Przedstawia on dwa stylizowane ręczne rozcieracze do farb (zwane także moletami lub kurantami) stosowane kiedyś w poligrafii. Znak ten tak samo jak PWPW łączy w sobie tradycję z nowoczesnością. Druk w kolorze granatowym i stalowym - offset, poddruk offsetowy czerwony, niebieski, szary.
Rewers: W centrum dominuje odznaka pamiątkowa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego zaprojektowana przez pułkownika Jacka Macyszyna. Swoją formą nawiązuje ona do ryngrafu-odznaki stopnia oficerskiego z początków XVIII wieku. Posiada ona kształt tarczy o wymiarach 40x40 mm i jest wykonana z posrebrzanego metalu. Głównym elementem tarczy pokrytej granatową emalią jest orzeł ze złotymi szponami i koroną. Kolor granatowy zaczerpnięto z ryngrafu stanowiącego w okresie Księstwa Warszawskiego odznakę oficerską. Otaczające krawędź odznaki wężyki generalskie oraz znajdujące się w dolnej części złocone skrzyżowane buzdygany z inicjałem „SG ” symbolizują zwierzchnictwo nad wojskiem. Emblemat ten jest symbolem solidarności żołnierskiej i koleżeńskiej więzi kadry zawodowej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Odznaka ta ma na celu uhonorowanie osób pełniących wzorową służbę, podkreślenie rangi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz dumy z przynależności do tej instytucji. Występuje ono w dwóch wersjach: generalskiej z posrebrzanymi wężykami generalskimi oraz oficerskiej z patynowymi wężykami generalskimi. Otrzymują ją: szefowie SG WP, żołnierze zawodowi po roku pełnienia służby w SG WP, pracownicy wojskowi po dwóch latach pracy w SG WP oraz osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla SG WP. Jest ona wręczana w dniu święta Sztabu Generalnego Wojska Polskiego przypadającym na 25 października.

    Tło z lewej strony zadrukowanego pola wypełnia wizerunek nieistniejącego obecnie Pałacu Saskiego wykonany na podstawie archiwalnego zdjęcia ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej. Przedstawiony budynek jest historyczną siedzibą SG WP. Jego historia sięga 1661 roku, kiedy Jan Andrzej Morsztyn na miejscu dawnego dworu Tobiasza Morsztyna wzniósł barokowy pałac z czterema wieżami. Gmach w 1713 roku wszedł w posiadanie króla Augusta II Mocnego, który zainicjował trwająca do 1724 roku przebudowę kierowaną przez Carla Friedricha Pöppelmanna i Joachima Daniela Jaucha. Założenie było położone wzdłuż krakowskiego przedmieścia i ciągnęło się do Koszar Mirowskich. Od 1716 roku Sala Teatralna pałacu wraz z amfiteatrem znajdującym się w Ogrodzie Saskim i Zamkiem Królewskim stanowiła miejsce wystawiania przedstawień teatralnych. W ramach rozbudowy do pałacu dołączono w 1721 roku posiadłość rodu Sanguszków, a w 1726 roku rezydencję biskupa Teodora Potockiego, którą przemianowano na Pałac Błękitny przeznaczony dla córki Augusta II Mocnego Anny Orzelskiej. Kolejny etap przebudowy znacznie spowolniony z powodów finansowych i politycznych trwał do śmierci Augusta II Mocnego w 1733 roku. Ostatni etap przebudowy założenia miał miejsce w latach 30. i 40. XVIII wieku za panowania Augusta III Sasa. Śmierć Augusta III Sasa spowodowała, że pałac stracił status rezydencji królewskiej i zaczął niszczeć. Mimo to kolejni elektorzy sascy wynajmowali pomieszczenia budynku na swoje biura i mieszkania. W trakcie trwania Insurekcji Kościuszkowskiej 17 kwietnia 1794 roku pod Pałacem Saskim stoczono jedną z dwóch największych bitew w stolicy stoczoną przeciwko Rosjanom. Powstańcy wówczas odparli atak silnej kolumny wojsk nieprzyjaciela podążającej na odsiecz naczelnemu wodzowi armii rosyjskiej Osipowi Igelströmowi obleganemu w pałacu na ulicy Miodowej. W latach 1808-1816 pałac Saski należał dalej do królów Saksonii, jednak na mocy kongresu wiedeńskiego Fryderyk August I został zmuszony do zrzeczenia się tytułu księcia warszawskiego, a pałac sprzedano rządowi Królestwa Polskiego. Część pomieszczeń przeznaczono na siedzibę Liceum Warszawskiego. W latach 1810-1817 na drugim piętrze budynku w prawym skrzydle mieszkała Fryderyk Chopin wraz z rodziną. W 1837 roku na zlecenie nowego właściciela Pałacu Saskiego kupca Iwana Skwarcowa magister Adam Idźdkowski opracował plan przebudowy założenia. Swoje projekty zgłosił również Henryk Marconi i Antonio Corazzi. Mimo wybrania pracy Coraziego, namiestnik Iwan Paskiewicz postanowił go odrzucić, aprobując projekt Jdźkowskiego, według którego w latach 1839-1842 gmach został przebudowany w stylu klasycystycznym. Rozebrano wówczas część środkową pałacu, umieszczając w tym miejscu kolumnadę w porządku korynckim widoczną na banknocie. Do obu skrzydeł dodano wówczas pilastry. W listopadzie 1841 roku przed pałacem odsłonięto pomnik upamiętniający siedmiu polskich oficerów-lojalistów zabitych przez powstańców podczas nocy listopadowej. W związku z budową soboru św. Aleksandra Newskiego trwającą w latach 1894-1912 wspomniany pomnik został przeniesiony na plac Zielony. Między 1862 a 1915 rokiem pałac Saski był siedzibą rosyjskiego Dowództwa III Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku ulokowano tutaj siedzibę Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Pracujący tam zespół pod kierownictwem podpułkownika Jana Kowalewskiego dzięki złamaniu bolszewickiego szyfru przyczynił się w znacznym stopniu do zwycięstwa w 1920 bitwy warszawskiej. W 1923 roku przed pałacem stanął pomnik księcia Józefa Poniatowskiego na koniu, który możemy dostrzec na walorze z lewej strony odznaki pamiątkowej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. W 1925 roku arkady pałacu Saskiego zostały wybrane przez władze Polskie jako miejsce lokalizacji Grobu Nieznanego Żołnierza. Od 1930 do 1937 roku gamach stanowił siedzibę Biura Szyfrów. To tutaj doszło do znamiennego w skutkach złamania szyfru Enigmy przez wybitnych polskich matematyków: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego. W 1938 roku Biuro Budowlane T. Czosnowski i Ska dokonało remontu elewacji pałacu. Po wybuchu II wojny światowej Wehrmacht zajął pałac, który po upadku powstania warszawskiego został wysadzony w powietrze przez żołnierzy niemieckich. Po zakończeniu wojny władze PRL planowały odbudowę zachodniego fragmentu placu Saskiego, który przemianowano na plac Zwycięstwa. W 1946 roku zrekonstruowano fragment arkad z Grobem Nieznanego Żołnierza na podstawie planu Zygmunta Stępińskiego. Myślano również na odbudową budowli, lecz nie zapadły żadne wiążące decyzje. Kolejne podejście od odbudowy pałacu miało miejsce w latach 70, kiedy to rozpisano konkurs, który wgrał projekt Bohdana Gniewiewskiego i Bolesława Koseckiego, lecz i tym razem nie doczekał się on realizacji. Po obaleniu komunizmu temat dobudowy budowli był poruszany kilkukrotnie, między innymi w latach 2004-2006 za sprawą ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W zorganizowanym przetargu dotyczącym wszelkich prac związanych z przywróceniem dawnej świetności pałacu Saskiego wyłoniono firmę Budimex Dromex SA. Na odbudowę przeznaczono 200 milionów złotych. W trakcie prac archeologicznych poprzedzających inwestycję odnaleziono tunel łączący dawne skrzydła budowli oraz fragmenty fundamentów i piwnice dawnego pałacu Morsztyna. Wykopaliska zostały udostępnione zwiedzającym 15 listopada 2006 roku. Pierwotnie zakładano, że odbudowa zakończy się w 2010 roku. Zrekonstruowany budynek miał stać się siedzibą Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, lecz ówczesny prezydent stolicy Hanna Gronkiewicz-Waltz rozwiązała umowę z inwestorem i kazała zabezpieczyć odsłonięte piwnice, które wcześniej wpisano do rejestru zabytków. W 2013 roku powołano do życia stowarzyszenie „Saski 2018” mające na celu odbudowę pałacu do 11 listopada 2018 na setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. We wrześniu 2018 Komitet Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej poparł inicjatywę prezydenta Andrzeja Dudy dotyczącą odbudowy budynku, który miałby stać się siedzibą Senatu. 11 listopada 2018 roku Andrzej Duda podpisał deklarację mówiącą o przywróceniu dawnego blasku pałacu.

    Sztab Generalny Wojska Polskiego został utworzony na mocy „Rozporządzeniem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego” z dnia 25 października 1918 roku. Pierwszym dowódcą Sztabu Generalnego był generał hr. Tadeusz Jordan Rozwadowski. SG WP w początkach istnienia miał za zadanie współorganizacje Wojska Polskiego oraz dowodzenie formującymi się siłami zbrojnymi niepodległego państwa. Od 6 listopada 1918 roku instytucja miała strukturę oddziałową, kierującą sprawami organizacyjnymi, mobilizacyjnymi, wywiadowczymi, geograficznymi, naukowymi, prawnymi oraz szkoleniem sztabów i wojsk. 10 marca 1919 roku Sztab Generalny został wcielony w struktury Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego jako jednostka wspierająca Naczelnego Wodza WP w prowadzeniu działań militarnych (planowanie, materiałowe zaopatrzenie formacji wojennych). W trakcie trwania wojny polsko-bolszewickiej SG WP skupił się na rozpoznaniu zamiarów przeciwnika, udziale w kierowaniu działaniami wojennymi, zaopatrzeniu materiałowym, doskonaleniu struktur organizacyjnych wojska, szkoleniu bojowym oraz wypracowaniu jednolitych zasad sztuki wojennej. Największym uznaniem Sztab Generalny jako instytucja odpowiedzialna między innymi za dowodzenie i przygotowywanie działań wojennych cieszyła się w latach 1921-1926. Decyzją prezydenta RP z dnia 6 sierpnia 1926 roku Sztab Generalny został odłączony od Ministerstwa Spraw Wojskowych i podporządkowany Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych, dzięki czemu stał się organem planistycznym w trakcie wojny, tracąc tym samym wpływ na życie wojska. 28 grudnia 1928 roku Sztab Generalny przemianowano na Sztab Główny. Lata trzydzieste upłynęły Sztabowi Głównemu na modernizacji oraz rozbudowie sił zbrojnych. We wrześniu 1939 roku Sztab Główny przemianowano w Sztab Naczelnego Wodza, nadając mu podobne kompetencje jak w latach 1921-1926. Szybkość działań wojennych w obliczu ataku Niemców znacznie ograniczyła praktyczne działania, które zakończyły się po przekroczeniu granicy rumuńskiej i internowaniu. Władysław Sikorski po uformowany Rządu RP we Francji w październiku 1939 roku powołał do życia Sztab Naczelnego Wodza. 8 sierpnia 1944 roku Krajowa Rada Narodowa utworzyła Sztab Główny Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, który w drugiej połowie 1945 roku przekształcono w Sztab Generalny Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny SG WP otrzymał nowe cele, do których należała między innymi redukcja sił zbrojnych i ich przejście na warunki pokojowe, redyslokacja wojsk, organizacja nowego systemu dowodzenia, szkolenia i zaopatrywania wojsk, likwidacja skutków działań wojennych, zabezpieczenie granic oraz zapewnienie bezpieczeństwa państwa. W latach 1948-1949 SG WP stał się liderem wśród jednostek odpowiedzialnych za obronę kraju. Do jego najważniejszych zadań należało opracowywanie planów obrony państwa, koordynacja działalności resortów cywilnych i urzędów centralnych na rzecz obronności, kontrola gotowości i zdolności bojowej oraz koordynowanie współpracy z armiami sojuszniczymi. Okres ten stanowił początek zbrodni władz PRL. Fałszywe oskarżenia były powodem stracenia w latach 1952-1953 sześciu oficerów Sztabu Generalnego. Plan rozwoju opracowany na lata 1955-1960 przewidział uformowanie Wojsk Obrony Terytorium Kraju, które obecnie stanowią ważny element Sił Zbrojnych. W okresie 1957-1965 Sztab Generalny uzyskał nadrzędne uprawnienia względem pozostałych instytucji MON, ze względu na szeroki wachlarz pełnionych funkcji: opracowywanie założeń strategiczno-operacyjnych obrony kraju, planowanie operacyjne, planowanie i utrzymywanie kontaktów zagranicznych w sprawach wojskowych. Na przełomie lat 1966-1980 zlikwidowano rozdrobnienie organizacyjne, przez co znacząco została podniesienia skuteczność instytucji. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych Sztab Generalny był nadal jedynym organem odpowiedzialnym za planowanie działań w czasie wojny oraz koordynowanie planowania strategiczno-obronnego w pozamilitarnym układzie systemu obronnego kraju. Zapewniał również współpracę ze Sztabem Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego i dowództwami armii sojuszniczych. Wszechobecna inwigilacja i prześladowania w okresie PRL nie ominęły również Sztabu Generalnego. W okresie powojennym SG WP odpowiadał za rozwój wojska szczególnie w dziedzinie mechanizacji i automatyzacji. Upadek komuny w Polsce w 1898 roku stanowił przełom w funkcjonowaniu instytucji. Lata 1990-1993 charakteryzowały się intensywnymi poszukiwaniami nowych rozwiązań doktrynalno-organizacyjnych dotyczących rozwoju wojska, które musiały być adekwatne do nowej rzeczywistości. Głównymi zadaniami SG WP w latach 1994-1999 było przygotowanie Wojska Polskiego do działania w ramach NATO oraz udział Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w Partnerstwie dla Pokoju. Od 1999 roku obserwujemy systematyczne osiąganie celów i standardów Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz transformację sił zbrojnych. Zmiany strukturalne przeprowadzone w 2007 roku obrazują planistyczną rolę SG WP w obronności kraju. Z prawej strony odznaki znajduje się obecny gmach Sztabu Generalnego Wojska Polskiego mieszczący się przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie wykonany na podstawie fotografii ppłk Sławomira Ratyńskiego. Druk w kolorze granatowym i stalowym - wklęsłodruk, poddruk offsetowy szary, błękitny, brązowy.
Podpisy: gen. bryg. Jan Dziedzic;
płk. Sławomi Więckowski;
p. Małgorzata Grzesiak;
p. dr Jan Tarczyński (dyrektor Centralnj Biblioteki Wojskowej);
Szef Szatbu Generalnego Wojska Polskiego: generał dr Leszek Surawski
Autor: Projektantem waloru jest Krystian Michalczuk. Znak rocznicowy jest dziełem gen. bryg. Jana Dziedzica, płk. Sławomira Więckowskiego i mjr Piotra Urbana.
Drukarnia: Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa
Zabezpieczenia: Do zabezpieczeń można zaliczyć:
▸mikrodruki offsetowe - na stronie przedniej powtarzająca się liczba „100” (wypełnienie liczby „100” w prawym górnym rogu), na stronie odwrotnej powtarzający się tekst „100 LECIE UTWORZENIA SZTABU GENERALNEGO WOJSKA POLSKIEGO” (linijka tekstu w górnej części waloru);
▸mikrodruki wklęsłodrukowe - na stronie odwrotnej powtarzający się napisy „SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO” (obwódka granatowej tarczy odznaki pamiątkowej SG WP);
▸farba zmienna optycznie - na stronie odwrotnej w lewym dolnym rogu ozdobny element, zmieniająca kolor w zależności od kąta patrzenia z różowego na szaro-zielony;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na stronie odwrotnej widoczny element wykonany farbą zmienną optycznie, seria wraz z numeracją oraz odznaka pamiątkowa SG WP bez obramowania i orła;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - włókna zatopione w masie papierowej w kolorze niebieskim, na stronie przedniej widoczne podpisy, orzeł z buzdyganami, liczba „100” wraz z ozdobnym elementem, logotyp PWPW i Centralnej Biblioteki Wojskowej w kolorze zielonym.
Ciekawostki: Druk okolicznościowy wyemitowany z okazji 100 rocznicy utworzenia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - nakład 1 000 sztuk. Prezentacja waloru odbyła się 30 maja 2018 roku podczas międzynarodowego sympozjum naukowego zorganizowanego przez SG WP na Zamku Królewskim w Warszawie. W trakcie spotkania Janusz Kowalski (członek Zarządu PWPW) został wyróżniony odznaką okolicznościową - medalem 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego WP. Banknot bardzo trudny do pozyskania z rynku, gdyż otrzymali go prawdopodobnie tylko wysokiej rangi wojskowi. Projekt waloru był konsultowany z następującymi przedstawicielami SG WP: gen. bryg. Jan Dziedzic, płk. Sławomir Więckowski i mjr Piotr Urban. Folder do waloru wydrukowała Drukarnia Wydawnictw Specjalnych. Widniejący na stronie przedniej i odwrotnej waloru element graficzny w pobliżu cyfry 100 możemy również dostrzec na bloczku znaczka promocyjnego wyemitowanego z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości (autorem znaczka jest również Krystian Michalczuk).




Numeracja


Tło giloszowe z rysem w offsecie


Dwukolorowy element reliefowy w offsecie


Znak wodny


Znak wodny


Zabezpieczenie widoczne w podczerwieni


Tło giloszowe pozytywowe i negatywowe


Tło giloszowe negatywowe


Mikrotekst pozytywowy w technice wklęsłodruku


Zabezpieczenie widoczne w podczerwieni


Relief w offsecie


Tło offsetowe zbudowane za pomocą specjalnego rastra


Tło offsetowe zbudowane za pomocą specjalnego rastra


Tło reliefowe negatywowy


Zabezpieczenia widoczne w UV


Zabezpieczenia widoczne w UV


Mikrotekst pozytywowy w offsecie


Element wklęsłodrukowy zbudowany za pomocą specjalnego rastra


Tło offsetowe zbudowane za pomocą specjalnego rastra


Mikrotekst negatywowy w offsecie


Tło giloszowe pozytywowe


Tło reliefowe

Farba zmienna optycznie (OVI)


Tło reliefowe w technice offsetowej
 

Do opisu banknotu wykorzystano informacje z folderu wydawanego do tego druku promocyjnego przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych oraz strony internetowej archiwum-sgwp.wp.mil.pl; pl.wikipedia.org
© 2013-2019 Wszelkie prawa zastrzeżone
Created by Jaro