20 złotych 2018

Nominał:	20 złotych
Data emisji:	13 luty 2018
Seria i numer:	RP 0030833 (RP nawiązanie do Rzeczypospolitej Polskiej)
Wymiar:	150 mm x 77 mm
Znak wodny DUO Watemark:	W niezadrukowanym polu wizerunek orła legionowego trzymającego w szponach tarczę Amazonek z literą S.
Awers: Z prawej strony zamieszczono portret uważanego za jednego z ojców odzyskania niepodległości Marszałka Józefa Piłsudskiego wykonany na podstawie archiwalnego zdjęcia ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Urodził się on w 1867 roku w ubogiej rodzinie ziemiańskiej w Zułowie na Litwie. Od najmłodszych lat rodzice uczyli go miłości do ojczyzny. W latach 1877-1885 uczęszczał do rosyjskiego gimnazjum w Wilnie. Stanowczo przeciwstawiał się rusyfikacji, o czym świadczy aktywny udział w tajnym kółku samokształcącym „Spójnia”. Po zdaniu matury w 1885 roku rozpoczął studia medyczne na uniwersytecie w Charkowie, gdzie rozpoczął działalność niepodległościową, co skutkowało wydaleniem go po roku nauki z uczelni. W 1887 roku został aresztowany w związku z oskarżeniem o udział w spisku na życie cara Aleksandra III Romanowa i zesłany w głąb Syberii na pięć lat. Po ukończeniu kary w 1893 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie po roku został członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego i redaktorem pisma „Robotnik”. W 1900 roku jako jeden z przywódców partii został ponownie aresztowany i osadzony w Cytadeli Warszawskiej. Dzięki upozorowaniu choroby umysłowej został przeniesiony do szpitala w Petersburgu, skąd rok później zdołał zbiec do Galicji. W latach 1901-1902 przebywał w Londynie. Po powrocie do Galicji dalej prowadził działalność niepodległościową. Podczas wojny między Rosją i Japonią wyjechał do Tokio gdzie prowadził nieudane negocjacje z rządem Mikada odnośnie utworzenia legionów polskich w zaborze rosyjskim. Zdołał jednak uzyskać zaopatrzenie w broń dla PPS oraz pomoc utworzonej przy partii Organizacji Bojowej PPS. W 1905 roku w Rosji wybuchła rewolucja. Koncepcja powstania Piłsudskiego nie spotkała się z aprobatą części działaczy partii. Na IX Zjeździe partii w 1906 roku doszło do rozłamu w PPS. Grupa osób związana z Piłsudskim założyła Polską Partię Socjalistyczną-Frakcję Rewolucyjną. Z czasem rewolucja wygasała. Nasilające się represje przyczyniły się do osłabnięcia działalności Organizacji Bojowej. Piłsudski duże nadzieje wiązał z organizacjami paramilitarnymi. Pod koniec czerwca 1908 roku we Lwowie z jego inicjatywy powstał „Związek Walki Czynnej”. W roku 1910 w zaborze austriackim utworzono „Związek Strzelecki” we Lwowie i „Towarzystwo Strzeleckie” w Krakowie. Piłsudski sądził, że w przypadku wybuchu wojny w Europie Rosjanie bez walki wycofają się na lewy brzeg Wisły, a oddziały kadrowe z Galicji wyzwolą w ludności patriotyzm, dzięki czemu powstanie ogólnonarodowa armia. W 1912 roku został Komendantem Głównym Związków Strzeleckich. Po wybuchu I wojny światowej za zgodą Austrii powołał do życia „I Kompanię Kadrową”, która wkroczyła 6 sierpnia do Królestwa Polskiego z zamiarem wywołania powstania antyrosyjskiego. Akcja ta mimo rozpowszechnienia propagandowych informacji o utworzeniu w Warszawie Rządu Narodowego nie powiodła się. Dodatkowo niezadowolenie Kielczan wywołane wkroczeniem do miasta strzelców, przyczyniło się do utworzenia przez polityków proaustriackich Naczelnego Komitetu Narodowego, który objął zwierzchnictwo nad utworzonymi 27 sierpnia 1914 roku Legionami Polskimi. Piłsudski, czując się odrzucony, w konspiracji w 1914 roku utworzył „Polską Organizację Wojskową” mającą prowadzić działalność wywiadowczą i organizować akcje dywersyjne na tyłach Rosjan. Podobizna odznaczenia tej formacji widnieje w prawym dolnym rogu. Nadzór nad nowo utworzoną organizacją objął sam Marszałek. Po zajęciu Królestwa Polskiego przez państwa centralne część członków POW wstąpiła do 1 Brygady Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym organizacja rozszerzyła swoją działalność na ziemie zaboru austriackiego i pruskiego. Aresztowanie Piłsudskiego wymusiło zmiany w zarządzie - stanowisko komendanta objął Edward Rydz Śmigły. W tym okresie strukturę organizacyjną tworzyły cztery komendy usytuowane w Krakowie, Warszawie, Kijowie i Lublinie. Członkowie POW jesienią 1918 roku brali udział w rozbrajaniu żołnierzy niemieckich i austriackich, a w późniejszym okresie wstępowali do tworzonego Wojska Polskiego. Odznaka tej formacji została ustanowiona w listopadzie 1918 roku na posiedzeniu Komendy Naczelnej POW. Była wykonana z mosiężnego oksydowanego i srebrzonego krzyża kawalerskiego o wymiarach 32 x 32 mm, o ramionach ujętych w szerokie płaskie obramienie. Ramiona zdobiły wypukłe litery „P”, „O”, „W” i rok „1918”, a w centrum znajdował się monogram „JP” (inicjały Józefa Piłsudskiego). Pomiędzy ramionami umieszczono trzy promienie. Projektantem odznaki był żołnierz pierwszego pułku piechoty Legionów Wojciech Jastrzębowski, późniejszy profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Piłsudski krytykował Departament Wojskowy za zbytnią uległość wobec Austrii. Jego autorytet rósł wśród jego współpracowników. W wyniku lekceważenia Legionów Polskich przez państwa centralne w lipcu 1916 roku zrezygnował z dowództwa. Po ogłoszeniu przez państwa centralne „Aktu 5 listopada” i powołaniu „Tymczasowej Rady Stanu” Piłsudski postanowił jeszcze raz podjąć współpracę z państwami centralnymi w celu uregulowania sprawy Polskiej. Po objęciu zwierzchnictwa nad Komisją Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu szybko zauważył, że Niemcy i Austro-Węgry nie dbają o interesy Polaków i zrezygnował ze stanowiska, namawiając legionistów do odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzom Austrii i Niemiec, za co został aresztowany i osadzony w więzieniu w Magdeburgu co korzystnie wpłynęło na jego autorytet. Po uwolnieniu z więzienia przybył 10 listopada 1918 roku do Warszawy, gdzie na dworcu kolejowym został entuzjastycznie przyjęty. 11 listopada Rada Regencyjna przekazała mu władzę wojskową, a dzień później otrzymał misję utworzenia rządu. 11 listopada 1918 roku jest uznawany za symboliczną datę odzyskania niepodległości. 14 listopada z rąk Rady Regencyjnej otrzymał pełnię władzy, a 22 listopada otrzymał funkcję Tymczasowego Naczelnika Państwa. Jednym z pierwszych dokumentów niepodległego państwa polskiego była depesza notyfikującej odrodzenie Polski podpisana 16 listopada 1918 roku przez Józefa Piłsudskiego. Tekst tego dokumentu zapisany mikrotekstem został zamieszczony na banknocie w wyodrębnionym polu poniżej portretu Marszałka. Aby wysłać depeszę, z nocy 18 na 19 listopada polski oddział zdobył radiostację warszawską w Cytadeli będącej nadal w rękach Niemców. Depesza została nadana przez byłego sierżanta armii niemieckiej Jana Pradelloka, który nie wykonał rozkazu zniszczenia radiostacji podczas szturmu, gdyż był członkiem POW. Dokument w języku francuskim i alfabecie Morse'a za pomocą kraju neutralnego, jakim była Szwecja, trafił do innych państw neutralnych oraz biorących udział w I wojnie światowej. W pierwszych miesiącach Piłsudski dążył do zjednoczenia wszystkich partii polskich. Widząc jednak, że partie lewicowe pod dowództwem Daszyńsiego i Moraczewskiego są niechętne konsolidacji, porozumiał się z Komitetem Narodowym Polskim popieranym przez Francję i Anglię, doprowadzając do powstania koalicyjnego rządu I. Paderewskiego. Po wyborach parlamentarnych Sejm Ustawodawczy powierzył mu ponownie funkcję Naczelnika Państwa. Widząc ciągle zagrożenie ze strony Rosjan, był zwolennikiem utworzenia pasa państw narodowych na wschód od Polski. Efektem tych działań był wybuch wojny z bolszewikami trwającej od 1919 roku. 19 marca 1920 roku Piłsudski otrzymał stopień Pierwszego Marszałka Polski. Kilka miesięcy później doszło do spektakularnego zwycięstwa nad bolszewikami w bitwie warszawskiej znanej jako „Cud nad Wisłą”. Mimo iż wojna ta zakończyła się sukcesem militarnym to dla Marszałka była porażkom polityczną. Na mocy pokoju ryskiego Polska otrzymała Wschodnią Galicję. Uchwalona w 1921 roku konstytucja marcowa w znaczny stopniu ograniczała kompetencje przyszłego prezydenta Polski. W tej sytuacji Piłsudski postanowił nie kandydować w wyborach prezydenckich. Po zamordowaniu prezydenta Gabriela Narutowicza przez prawicowe ugrupowanie w 1923 roku wycofał się z życia politycznego i zamieszkał w Sulejówku, gdzie zajął się twórczością literacką. W tym okresie prowadził akcję propagandową, krytykując ugrupowania nacjonalistyczne prawicy i blok Chejno-Piasta jednocześnie rozbudowując swoją legendę. Kolejne upadające rządy, brak zgody na scenie politycznej oraz kryzys gospodarczy zmusił do powrotu Marszałka do polityki. 12 maja 1926 roku na czele wiernych mu oddziałów udał się w kierunku Warszawy, gdzie dokonał zbrojnego zamachu stanu nazywanego „przewrotem majowym”. Świadomy ograniczeń kompetencji prezydenta zrezygnował z tej funkcji, zostając ministrem spraw wojskowych, Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych oraz dwukrotnie premierem w latach 1926 - 1928 i 1930. Rozpoczął się okres w polskiej historii nazywany „sanacją” (uzdrowieniem). Dzięki zręcznemu ośmieszaniu przeciwników i poparciu społecznemu Marszałek sprawował władzę autorytarną. W wyniku częściowo sfałszowanym wyborom w 1930 roku sanacja wygrała w wyborach parlamentarnych i obóz Piłsudskiego posiadł pełnie władzy, co dawało mu możliwość zmiany konstytucji. Konstytucja kwietniowa uchwalona w 1935 roku dawała pełnię władzy prezydentowi, który nie ponosił przed nikim odpowiedzialności za swoje czyny. W polityce zagranicznej dążył do równowagi w stosunkach z ZSSR (pakt o nieagresji z roku 1932) i Niemcami (1934). Decyzje polityczne stopniowo przekazywał swoim współpracownikom, pozostawiając dla siebie kwestie nominacji oficerskich i generalskich. Ogromnym zaskoczeniem dla narodu była nagła śmierć Marszałka 12 maja 1935 roku. Jego pogrzeb stał się manifestacją narodu oddającego cześć wielkiemu rodakowi, który już za życia stał się legendą symbolizującą odrodzenie Polski po latach niewoli. Jego ciało złożono w krypcie Św. Leonarda na Wawelu, a jego serce zgodnie z ostatnią wolą zmarłego w srebrnej urnie przewieziono do Wilna, gdzie spoczęło w grobie jego matki, na cmentarzu „na Rossie”. Z lewym górnym rogu umieszczono wykonaną przy pomocy specjalnego rastra w technice stalorytniczej odznakę I brygady Legionów Polskich, która została uformowana 19 grudnia 1914 roku w Krakowie z oddziałów podległych Piłsudskiemu. Odznaka ta została ustanowiona rozkazem Józefa Piłsudskiego 6 sierpnia 1916 roku, w drugą rocznicę wymarszu 1-ej Kompanii Kadrowej do Królestwa. Autorem projektu odznaki był legionista Wojciech Jastrzębowski (legionista 1 Pułku Piechoty, malarz, grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie). Odznakę nosili oficerowie i szeregowcy walczący ponad rok na froncie, pracownicy byłego biura wywiadowczego, oficerowie i żołnierze, którzy służyli mniej niż rok, ale dalszą służbę pełnili nienagannie w innych jednostkach w polu oraz członkowie organizacji strzeleckich. Odznakę noszono z prawej strony na kieszeni lub pod nią. Z prawej strony odznaki dostrzegamy gałązkę dębu, która symbolizuje trwałość i długowieczność. Element ten ma za zadanie podkreślenie faktu, że Polska cieszy się niepodległością już od 100 lat i przez kolejne stulecia będziemy wolnym i niezależnym narodem. Z lewej strony portretu w tle widnieje rewers ustanowionego 4 lutego 1921 roku Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta). Jest to oznaczenie cywilne nadawane za wybitne zasługi w służbie państwa i społeczeństwa, za działalność publiczną mającą wymierną korzyść dla kraju, za szczególne zasługi dla umocnienia suwerenności i obronności kraju, za szczególne osiągnięcia naukowe, literackie i artystyczne oraz za wybitną działalność polepszającą współpracę Rzeczypospolitej z innymi państwami i narodami. Obecnie order dzieli się na pięć klas: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (klasa I), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (Klasa II), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (klasa III), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (klasa IV), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (Klasa V). Władze PRL dekretem z dnia 22 grudnia 1944 roku włączyły odznaczenie do nowego systemu odznaczeń. Postanowiono zachować jego kształt i barwy, usuwając koronę z głowy orła i zmieniając rok na rewersie na 1944. Obecny wygląd orderu reguluje rozporządzenie prezydenta z dnia 10 listopada 1992 roku. Odznaczenie ma kształt złoconego równoramiennego krzyża o ramionach zakończonych kulami. W centrum strony przedniej, na okrągłej, czerwonej emaliowanej tarczy znajduje się biały emaliowany orzeł zgodny ze wzorem ustanowiony 1 sierpnia 1919 roku. Kontury, korona, szpony i dziób są złocone. Otok pokryty szafirową emalią zdobi złocony napis „POLONIA RESTITUTA”. Ramiona i obramowanie strony odwrotnej są złocone. W centrum, na okrągłej, czerwono emaliowanej tarczy, w ornamentowym obramowaniu widnieje złocony rok 1918. W zależności od klasy wymiary krzyża wahają się od 68 mm (klasa I) do 44 mm (klasa V). Na straży honoru Orderu stoi Kapituła Orderu Odrodzenia Polski składająca się z Wielkiego Mistrza Orderu i ośmiu członków Kapituły, powoływanych przez Wielkiego Mistrza na pięć lat. Zgodnie z ustawą o orderach i odznaczeniach prezydent RP, z tytułu wyboru na ten urząd, staje się Kawalerem Orderu Odrodzenia Polski klasy I i przewodniczy Kapitule jako Wielki Mistrz Orderu. Z lewej strony orderu znajduje się napis „niepodległa”, odwzorowany z rękopisu Józefa Piłsudskiego. Stanowi on logotyp programu obchodów 100-lecia niepodległości Polski. Druk w kolorze brązowym i granatowym. Poddruk offsetowy szary, jasnobrązowy, różowy, niebieski.
Rewers: Z lewej strony widoczny jest wizerunek orła strzeleckiego (kadrowego) będący oznaką na czapkę „maciejówkę” dla członków Związku Strzeleckiego. Orzełek został zaprojektowany w kwietniu 1913 roku przez Czesława Jarnuszkiewicza na polecenie Józefa Piłsudskiego będącego wówczas Komendantem Głównym Związku Strzeleckiego. Do wykonania projektu posłużyła przechowywana w Krakowie przez kuzynkę autora Marię Jarnuszkiewicz oryginalna XIX-wieczna sztanca do bicia orłów z czasów Królestwa Polskiego. Wysokość orzełka została zmniejszona do 40 mm, aby mógł mieścić się na czapce. Do dzisiaj nie została rozstrzygnięta sprawa braku korony na głowie orzełka. Według Jarnuszkiewicza korona orzełka została odcięta w Zakładzie Grawerskim Czaplickiego na Rynku Starego Miasta w Krakowie. Z kolei major Kazimierz Wiśniewski twierdził, że Jarnuszkiewicza powiedział mu, że projekt był wykonany z wosku i podczas transportu do Piłsudskiego ukruszyła się korona. Hipoteza ta podaje, że Komendant widząc podpis Jarnuszkiewicza, bez chwili zastanowienia miał zatwierdzić projekt. Być może brak korony stanowił nawiązanie do XIX-wiecznego rewolucyjno-patriotycznego nurtu, którego symbole narodowe - orły, pozbawione były korony. Widoczny na walorze wizerunek orła został zaczerpnięty z rewersu okolicznościowych monet 5 i 10 złotowych z 1934 roku zaprojektowanych z okazji 20. rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej przez rzeźbiarza Stanisława Kazimierza Ostrowskiego. Orzeł ma uniesione do góry skrzydła złożone z 4 warstw piór. Jego szyja i tułów są pokryte piórami. Nogi wspierają się na tarczy amazonek, wewnątrz której w małej tarczy herbowej typu szwajcarskiego widnieje litera „S” (Strzelec). Rogi tarczy ozdabiają rozetki, a na obrzeżu tarczy widzimy 13 gwoździ. 3 sierpnia 1914 w Krakowie w wyniku połączenia Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich powstała I Kompania Kadrowa będąca zalążkiem Legionów Polskich. Na podstawie orzełka kadrowego zaprojektowano orzełki legionowe, które w znacznym stopniu wpłynęły na wygląd współczesnych orzełków wojskowych. Elementem dominującym na stronie odwrotnej jest flaga Rzeczypospolitej Polskiej składająca się poziomego białego i czerwonego pasa. Kolor biały w heraldyce symbolizuje srebro, wodę oraz czystość i niepokalanie, a czerwony ogień, krew oraz waleczność i odwagę. Pierwszym kolorem narodowym naszej ojczyzny był karmazynowy, będący uosobieniem bogactwa i dostojeństwa. Ze względu na wysoką cenę barwnika koszeliny pozyskiwanej z czerwca polskiego tylko szlachta i najbogatsi przedstawiciele społeczeństwa mogli sobie pozwolić na zakup tkanin w tym kolorze. Na pierwszych flagach i sztandarach Królestwa Polskiego widniał biały orzeł w koronie na czerwonym tle. Rzeczypospolita Obojga Narodów była reprezentowana przez sztandar złożony z trzech pasów: dwóch czerwonych na dole i na górze oraz białego pasa umieszczonego w środku. Na sztandarze zazwyczaj umieszczano czterodzielny herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów o czerwonym tle posiadający naprzemiennie dwa pola z białym Orłem w koronie oraz dwa z Pogonią. Na tarczy sercowej widniał przeważnie herb rodowy obecnie panującego króla. Przed rozbiorami za barwy narodowe zaczęto uważać biały, karmazynowy i granatowy. Barwa karmazynowa i granatowa została przejęta ze strojów żołnierzy kawalerii. W 1746 roku hetman wielki litewski Michał Kazimierz Radziwiłł ustanowił karmazynowe kontusze i granatowe żupany dla husarii, a dla pancernych granatowe kontusze i karmazynowe żupany. Niedługo po tym żołnierze koronni z własnej woli zaczęli nosić nowe mundury, który były oznaką prestiżu. Dokumentem regulującym wygląd mundurów w wojsku polskim był uniwersał hetmana Jana Klemensa Branickiego z 1763 roku. Kolor biały zaczerpnięto z czerwono-białych chorągiewek zdobiących kopie i proporce. Uformowana w 1775 roku Kawaleria Narodowa nosiła granatowo-karmazynowo-białe munduru. Tradycja trójkolorowych barw narodowych z czasem zaczęła zanikać. Ostatecznie uznano, że najbardziej odpowiednimi kolorami jest biel i czerwień historycznie odwołująca się do helardyki Królestwa Polskiego. Górny biały pas odzwierciedlał białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej. Podczas obchodów pierwszej rocznicy podpisania konstytucji 3 maja kobiety wystąpiły w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęg, a mężczyźni byli przepasani biało-czerwonymi wstęgami. Pierwszym dokumentem określającym polskie barwy narodowe była uchwała Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 roku. Po odzyskaniu niepodległości na mocy uchwały Sejmu Ustawodawczego z 1 sierpnia 1919 roku ustalono, że flaga Polski będzie składała się górnego białego i dolnego czerwonego pasa. Dwa lata później broszura wydana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych sprecyzowało odcień czerwonego jako karmazyn. Kolejne rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 roku zmieniło odcień czerwieni na cynober. Ten sam kolor pojawił się ponownie w definicji flagi w ustawie z 1955 roku. Opis słowny dotyczący barwy czerwonej powodował problemy z jednoznacznym stwierdzeniem czy dany kolor na fladze jest poprawny, czy też nie. Aby takie sytuacje nie miały miejsca, kolejna ustawa z 31 stycznia 1980 roku określiła barwy flagi za pomocą współrzędnych trójchromatycznych. Obowiązująca flaga naszego państwa jest prostokątem o proporcjach 5:8 składającym się z białego górnego i czerwonego dolnego pasa. Druk offsetowy w kolorze czarnym, czerwonym, beżowym, różowym, szarym, żółtym i niebieskim.
Podpis:	Prezes - Adam Glapiński Główny Skarbnik - Barbara Jaroszek
Autor:	Projektantem waloru jest Agnieszka Próchniak, a ryt płyty wykonał Krystian Michalczuk.
W obiegu:	od 31 sierpnia 2018
Drukarnia:	Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa
Klauzula:	Banknoty emitowane przez Narodowy Bank Polski są prawnym środkiem płatniczym w Polsce
Zabezpieczenia:	Do zabezpieczeń można zaliczyć: ▸ nitka zabezpieczająca zatopiona w masie papierowej - widoczna pod światło w lewej części strony przedniej banknotu, z powtarzającym się prostopadle napisem składającym się z oznaczenia nominału „20 ZŁ” oraz jego odbicia lustrzanego ▸ mikrodruki - na awersie powtarzające się napisy: „20ZŁOTYCH” (linijka teksu pod portretem i w dolnej części gilosza na lewym marginesie o zmiennej wysokości liter w kolorze brązowym i granatowym), „POLSKASTULECIEODZYSKANIANIEPODLEGŁOŚCI/1918/2018/” (napis z prawej strony pola znaku wodnego), „NIEPODLEGŁA” (linijka tekst o zmiennej wyskoości nad wyodrębniomym polem na dole banknotu z serią i numeracją), „RP” i „20” (tło banknotu) oraz tekst depeszy Józefa Piłsudskiego notyfikującej odrodzenie Polski, o zmiennej wysokości liter (wyodrębnione pole poniżej portretu), na rewersie powtarzające się napisy: „POLSKA100LECIEODZYSKANIANIEPODLEGŁOŚCI” (tekst tworzący okręgi stanowiące wypełnienie stylizowanych cieniów na fladze), „20” (wypełnienie stylizowanych cieniów na fladze), „NARODOWYBANKPOLSKI/20/NIEPODLEGŁOŚĆ” (tekst wykorzystany do utorzenia orła legionowego z lewej strony banknotu wraz z napisem „RZECZPOSPOLITA POLSKA”), „20ZŁOTYCH” i „NARODOWYBANKPOLSKI” (trzy linijki tekstu o zmiennej wysokości liter poniżej napisu „NARODOWY BANK POLSKI” w centrum na górze waloru), „NARODOWYBANKPOLSKI/1918/2018/NIEPODLEGŁOŚĆ” (dwie linijki tekstu o zmiennej wysokości liter wzdłóż górnrj i dolnej części waloru); ▸ efekt kątowy - na awersie w lewym dolnym rogu w tle odznaki Polskiej Organizacji Wojskowej widoczny w zależności od kąta patrzenia rok „1918” w układzie poziomym; ▸ farba zmienna optycznie Spark® live - na rewersie w prawym dolnym rogu stylizowany element rośliny (najprawdopodobniej liście laurowe) płynnie zmieniający kolor, w zależności od kąta patrzenia, ze złotego na zielony przy jednoczesnym wrażeniu ruchu pasa światła w górę lub dół (tzw. efekt Rolling-bar); ▸ recto-verso - elementy roku „1918” (rok odzyskania niepodległości) wydrukowane po obu stronach banknotu, uzupełniają się pod światło tworząc całość; ; ▸ banknot w świetle podczerwonym - widoczny cały banknot bez pionowego napisu „NIEPODLEGŁA” na awersie; ▸ zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - na awersie seria i numeracja z prawej banknotu w kolorze pomarańczowym, na rewersie lata „1918/2018” w środkowej części, znak NBP składające się prostokątnego sygnetu zawierającego akronim „NBP” oraz logotypu zawierającego nazwę „Narodowy Bank Polski” umieszczonego pomiędzy dwoma poziomymi liniami w środkowej części u dołu, powtarzający się mikrodrukiem napis „NARODOWYBANKPOLSKI/1918/2018/NIEPODLEGŁOŚĆ” oraz gilosze wzdłuż górnej części banknotu w kolorach przechodzących od pomarańczowego do żółtego; ▸ oznaczenie dla niewidomych (suche tłoczenie) - na awersie w lewym dolnym rogu wyczuwalna dotykiem liczba „XX”.
Uwagi:	Banknot został wyemitowany z okazji 100 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Nakład do 50 000 sztuk.

‹ Wstecz

Do opisu banknotu wykorzystano informacje z kwartalnika wydawanego przezwww.nbp.pl PWPW „Człowiek i Dokumenty” nr 35 (artykuł autorstwa Jerzego Dziemidowicza: „Nowy banknot kolekcjonerski cz. II”) i strony internetowej Narodowego Banku Polskiego www.nbp.pl, jpilsudski.org, encyklopedia.pwn.pl, muzeumwp.pl (orzełek strzelecki), muzeumwp.pl (odznaka POW), http://www.prezydent.pl, pl.wikipedia.org (Order Odrodzenia Polski)