100000 rubli 2000 - Białoruś
| Nominał: | 100000 rubli |
| Data emisji: | 2000 |
| Seria i numer: |
a)сб 7493738 (banknot z błędem wydrukowany w 2011 roku) a)пб 7493738 (banknot wydrukowany w 2014 roku) |
| Wymiar: | 150 mm x 74 mm |
| Znak wodny: | Wielotonowy, w niezadrukowanym polu fragment sztukaterii sufitu pałacu Radziwiłłów w Nieświeżu. Dodatkowo został umieszczony znak filigranowy w postaci skrótu „НБРБ”. |
Awers:
W centrum zamieszczono wejście do zamku Radziwiłłów w Nieświeżu. Zamek w 1446 roku Kazimierz Jagiellończyk darował bojarowi litewskiemu Mikołajowi Niemirowiczowi w zamian za pomoc w zdobyciu tronu polskiego. Źródła historyczne podają, że Nieśwież został założony w 1446 roku. Następnie miasto przeszło w ręce litewskiego rodu Kiszków. Po śmierci Anny z Kiszków w 1533 roku majątek przeszedł na własność jej synów: Mikołaja Radziwiłła „Czarnego” i jego brata Jana stając się siedzibą rodową Radziwiłłów. Radziwiłłowie w tamtych czasach byli jednym z najpotężniejszych i najbogatszych rodów Rzeczpospolitej Obojga Narodów. W 1551 roku do Nieświeża sprowadzono archiwa radziwiłłowskie, a w 1586 roku majątek zamieniono w ordynację. Po unii lubelskiej zamek stał się jedną z najważniejszych rezydencji w środkowej części polsko-litewskiej Rzeczypospolitej.
W 1582 roku marszałek nadworny litewski Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (Sierotka) rozpoczął na ruinach dawnej fortyfikacji budowę monumentalnego trzypiętrowego renesansowo-barokowego zamku na planie kwadratu według projektu Jana Marii Bernardoniego.
Budowa zakończyła się w 1604 roku. W 4 narożnikach zamku wybudowano ośmiokątne wieże. W 1655 roku zamek należący do Michała Kazimierza Radziwiłła będącego sojusznikiem króla polskiego wskutek zdrady słuckiego garnizonu pod dowództwem Adama Wollaxa zajął Bogusław Radziwiłł. Dwa lata później budowlę zajęli Rosjanie. Podczas III wojny północnej armia króla szwedzkiego Karola XII przejęła majątek, niszcząc fortyfikację. Kilka lat później niemieccy i włoscy artyści sprowadzeni przez Radziwiłłów odnowili oraz powiększyli zamek. Zdobienia żółtych fasad barokowymi stiukami wykonał Antonii Zalewski. Odbudowano XVI-wieczne bramy zamkowe, a dwupoziomową wieżę strażnicy zwieńczono hełmem. W tym oto okresie trzy oddzielne budynki otaczające centralny plac zostały połączone ze sobą. Najważniejszą budowlą w Nieświeżu jest Kościół Bożego Ciała zaprojektowany przez włoskiego architekta Gian Maria Bernardoni. Prace nad świątynią trwały od 1587 do 1603 roku. Kościół zawiera 102 trumny wykonane z brzozy ze szczątkami
członków rodu Radziwiłłów. Kościół ten jest uważany za pierwszą na świecie bazylikę posiadającą kopułę z barokową fasadą oraz jedną z pierwszych budowli barokowych we Wschodniej Europie. Dodatkowo jest to pierwsza jezuicka świątynia wzorowana na Il Gesů w Rzymie. Oprócz kunsztownych nagrobków we wnętrzu można podziwiać freski wykonane w XVII wieku i oraz ołtarz Jezusa ukrzyżowanego wyrzeźbiony przez weneckich artystów. Podczas konfederacji barskiej w 1770 roku zamek zajęli Rosjanie, a Radziwiłłowie zostali wygnani. Archiwa rodu zostały przewiezione do Petersburga, gdzie do dzisiejszego dnia są przechowywane. Większość dzieł sztuki została podzielona między rosyjskich i polskich szlachciców popierający carycę Katarzynę. Majątek po opuszczeniu przez armię rosyjską popadł w ruinę. Rosjanie w odwecie za udział ordynata Dominika Hieronima Radziwiłła w wyprawie na Moskwę w 1812 roku ponownie zajęli majątek. Między 1881 a 1886 rokiem posiadłość wróciła w ręce Radziwiłłów. Na zlecenie księcia Antoniego Radziwiłła
i jego francuskiej żony Marii de Castellane dokonano gruntownej renowacji rezydencji. Razem zaprojektowali park krajobrazowy w stylu angielskim o powierzchni ponad 1 km 2, dzięki czemu jest to jeden z największych tego typu obiektów w Europie. Podczas I wojny światowej spora część obrazów i dzieł sztuki została zrabowana. Po wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku okolica i zamek stała się częścią nowo powstałej II Rzeczypospolitej Polskiej. W murach zamku w okresie międzywojennym doszło do spotkania marszałka Józefa Piłsudskiego z polskimi arystokratami, manifestującymi chęć współpracy z kołami ziemiańskimi. Po II wojnie światowej Radziwiłłów wygnano z Kresów Wschodnich, a Nieśwież został wcielony do Białorusi. Zamek przekształcono w sanktuarium. W wyniku grabieży i regularnego plądrowania majątek popadł w ruinę. W 1997 roku rozpoczęto restaurację zamku. W 2001 roku zamek został przekazany Narodowemu Muzeum-Rezerwatowi Historyczno-Kulturalnemu Nieśwież. Rok później w wyniku pożaru najwyższe
piętro uległo zniszczeniu. Między innymi dzięki staraniom Polaków w 2005 roku zespół zamkowy został wpisany przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Podczas renowacji dokonano licznych nieuzasadnionych prac i przebudów, dopuszczając się licznych zniszczeń. Zamek otwarto dla zwiedzających 21 lipca 2012 roku.
Z prawej strony zamku zamieszczono herb Nieświeża (recto verso). Herb tego miasta jest podzielony pionowo na dwa pola. Pole z prawej strony jest wypełnione naprzemiennie ukośnymi pasami w kolorze niebieskim, czerwonym i żółtym. Z lewej strony na żółtym tle widnieje połowa czarnego orła z dziobem i szponami w kolorze biały.
Nad fragmentem zamku u góry lekko z lewej strony widnieją trzy trąby, które możemy dostrzec na herbie rodu Radziwiłłów. Według legend ród ten pochodzi od Lizdejki. Miał on doradzić Wielkiemu Księciu Giedyminowi założenie Wilna w miejscu, gdzie księciu śnił się warczący wilk na Krzywej Górze. Za cenną radę Giedymin rozkazał odmierzyć Lizdejkowi tyle ziemi, dokąd będzie słyszalny dźwięk trąby myśliwskiej. W taki oto sposób Radziwiłłowie mieli otrzymać herb „Trąby”. Legenda o Lizdejce została opisana również przez Adama Mickiewicza w księdze IV „Pana Tadeusza”. Bardziej wiarygodna wersja pochodzenia herbu dopatruje się w postaci kasztelana wileńskiego Krystyna Ościka z Kiernawa. Aktem unii horodelskiej w 1413 roku herb Trąby został przeniesiony na Litwę. Wówczas adoptowany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąbę Krystyn został przyjęty do herbu. Ponadto unia zrównywała szlachtę polską i litewską, pod warunkiem przyjęcia przez Litwinów chrztu. Pierwszy synem
Krystyna był Radziwiłł, którego imię z czasem stało się nazwiskiem, które kojarzyło się przez stulecia na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej z potęgą. Druk w kolorze szarym i oliwkowym - wklęsłodruk. Poddruk offsetowy pomarańczowy i niebieskim.
| |
Rewers: 
W centrum fragment obrazu „Nieśwież” namalowany w 1876 roku przez Napoleona Ordę. Rosyjski Goznak podczas projektowania banknotu popełnił błąd. Na wieżach zamkowych umieszczono pomyłkowo ortodoksyjne krzyże zamiast orłów, które od wieków wieńczyły szczyt budowli, gdyż Radziwiłłowie byli katolikami.
18 września 2013 roku szefowa Narodowego Banku Republiki Białorusi Nadezhda Ermakova powiedziała: „Poszliśmy do rosyjskiego GOZNAK, gdzie drukujemy banknoty, przeprosili nas oficjalnie, a nowe banknoty mają być już drukowane poprawnie. Kiedy wejdą do obiegu nie mogę powiedzieć. Być może już pojawiły się na naszym rynku”. Mimo zapewnień Rosjan poprawione banknoty ukazały się dopiero w 2014 roku.
W lewym górnym napis „СТО ТЫСЯЧ РУБЛЁЎ”. Na dole waloru w centrum liczbowe oznaczenie nominału „100000”. Druk offsetowy w kolorze brązowym. Poddruk offsetowy pomarańczowy, zielony i niebieski. | |
| Podpis: | СТАРШЫНЯ ПРАЎЛЕННЯ (Prezes Zarządu) - Пётр Пятровіч Пракаповіч |
| W obiegu: | od 15 lipca 2005 do 1 stycznia 2017 (banknot można wymieniać do 1 stycznia 2022 roku) |
| Drukarnia: | Московская печатная фабиика Гознак „GONZAK”, Moskwa |
| Klauzula: | Падробка білетаў Нацыянальнагa Банка Рэспублікі Беларусь праследуецца па закону |
| Zabezpieczenia: |
Do zabezpieczeń można zaliczyć: ▸ mikrodruki stalorytowe i offsetowe - na awersie powtarzający się tekst „НБРБ” (dolna krawędź giloszowego pasa na górze waloru) oraz liczba „100000” (górna krawędź giloszowego pasa na dole waloru), na rewersie powtarzający się tekst „НБРБ” (dolna krawędź giloszowego pasa na górze waloru) oraz liczba „100000” (górna krawędź giloszowego pasa na dole waloru); ▸ tło antykseryczne; ▸ okienkowa meetalizowana nitka zabezpieczająca o szerokości 3 mm - podczas oglądania banknotu pod światło widać nitkę zabezpieczającą z skrótem „НБРБ”, podczas poruszania banknotem nitka zmienia kolor z ceglastego, zaczynając mienić się kolorami tęczy; ▸ farba zmienna optycznie - na awersie nad fragmentem zamku u góry lekko z lewej strony w okręgu trzy trąby zmieniająca kolor w zależności od kąta patrzenia z złotego na zielony; ▸ recto-verso - elementy herbu Nieświeża widocznej na awersie z prawej strony zamku wydrukowane po obu stronach banknotu, uzupełniają się pod światło tworząc całość; ▸ efekt kątowy - na awersie z prawej strony zamku widoczny w zależności od kąta patrzenia tekst „РБ” (Рэспубліка Беларусь ) w układzie pionowym; ▸ mikroperforacje - z lewej strony w pobliżu znaku wodnego widoczny pod światło pionowy napis „НБРБ”; ▸ oznaczenie dla niewidomych - na awersie w lewym dolnym rogu pięć rrównoległyc do siebie prostokątów i kropka o wypukłych brzegach; ▸ zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na awersie widać pionowe oznaczenie nominału „100000” wraz z oznaczeniem dla niewidomych, fragment pasa giloszowego na dole i górze waloru w pobliżu lewego marginesu, okrąg z trzema trąbami, lewa połowa liczbowego oznaczeniem nominału „100000” w pobliżu górnego marginesu, prawy fragment wejścia do zamku w Nieświeżu, poniżej którego znajduje się prawa połowa słowa „РУБЛЁЎ”, na rewersie pionowa seria wraz z numeracją; ▸ zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - włókna zabezpieczające zatopione w masie papierowej w kolorze czerwonym, niebieskim i żółtym, na rewersie widoczna seria i numeracja w kolorze czerwonym, w pobliżu lewego marginesu prostokąt z cyfrowym oznaczeniem nominału w kolorze żółtym. |
| Uwagi: | Zamieszczony na banknocie wizerunek wejścia do zamku w Nieświeżu różni się od obecnego wyglądu. Obecnie z prawej i lewej strony galerii, zamiast okien i drzwi wykonano pasaż. Na trzecim piętrze dobudowano balkony, których wcześniej nie było. Na dziedzińcu zamku obecnie nie ma roślinności, którą dostrzegamy na banknocie. Zmianie uległ wygląd dachu - dodano dekoracyjne wieżyczki. Na trzecim piętrze głuche kwadratowe okna zastąpiono nowymi szklanymi. Nad budynkiem głównym zamontowano maszt, a okna ozdobiono z obu stron listwami sztukaterii. |
Do opisu banknotu wykorzystano informacje z strony internetowej pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Nieświeżu
© 2013-2019 Wszelkie prawa zastrzeżone
Created by Jaro
Created by Jaro