Nominał:
|
1000 rubli
|
Data emisji:
|
2000
|
Seria i numer:
|
a) ЧА 0079684 (banknot wydrukowany w 2000 roku)
b) ЛБ 3995934 (banknot wydrukowany w 2011 roku)
|
Wymiar:
|
110 mm x 60 mm
|
Znak wodny:
|
Wielotonowy, w niezadrukowanym polu waza z kwiatami widniejąca na obrazie Jana Chruckiego (biał. Іван Фаміч Хруцкі).
|
Awers:
W centrum lekko z prawej strony grafika prezentująca znajdujące się na ulicy Lenina 20 Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi, które w swych wnętrzach mieści największy zbiór dzieł sztuki w kraju. W zbiorach znajduje się ponad 27 000 dzieł sztuki. Historia muzeum rozpoczęła się 24 stycznia 1939 roku, kiedy Rada Komisarzy Ludowych BSRR uchwaliła ustawę powołującą do życia Państwową Galerię Sztuki w Mińsku, której siedziba mieściła się w 15 halach Wyższej Komunistycznej Szkoły Rolniczej. Okres przedwojenny pod kierownictwem białoruskiego malarza Mikołaja Mikholapa był czasem intensywnego tworzenia kolekcji. Dość szybko udało się zgromadzić w jednym miejscu najcenniejsze dzieła sztuki z prawosławnych i rzymsko-katolickich kościołów. Główny trzon kolekcji stanowiły eksponaty muzealne z Witebska, Homla, Mińska i Mohylewia. We wrześniu 1939 roku w wyniku wcielenia Zachodniej Białorusi do BSRR Galeria weszła w posiadanie kolekcji z pałacu Radziwiłłów z Nieświeża. Wśród przejętych dzieł sztuki były pasy
kontuszowe, 18-wieczne francuskie gobeliny oraz obrazy (16-19 wiek). Na początku 1941 roku zbiory Galerii liczyły 2711 dzieł sztuki, z których czterysta było na wystawie. Jednak bogata i duża kolekcja nie przetrwała długo.
W pierwszych dniach wojny zbiór był przygotowany do ewakuacji, ale personelowi nie udało się go uratować. Po wkroczeniu do Mińska naziści przystąpili do spisu najcenniejszych dzieł sztuki i wywozu ich do Niemiec. Pierwsze niemieckie oddziały rozpoczęły rabunek galerii. Do Mińska przybył Hans Posse i Kajetana Müllmann. Hans Posse jako dyrektor Galerii Drezdeńskiej odpowiadał za utworzenia Muzeum Osobowego Hitlera w Linz. Kajetan Müllmann miał za zadanie rejestrację wartości kulturalnych i artystycznych na ziemiach wschodnich. Do miasta przybyło Stowarzyszenie Badawczo-Dydaktyczne Dziedzictwo Przodków na czele z Himmlerem. Między tymi grupami panowała silna rywalizacja. Najlepsze zabytki wpadły w ręce Hansa Posse, który przewiózł je do
Rzeszy i Królewca. Do końca września 1941 roku prawie cała kolekcja Galerii została rozproszona. Mińsk stracił wiele dzieł sztuki, które zostały również splądrowane i zniszczone przez Wehrmacht. Z powodu braku katalogów muzealnych z okresu przedwojennego odzyskanie straconych walorów było utrudnione. Na liście zaginionych dzieł sztuki sporządzonej przez pracowników znajdowały się 223 rosyjskie obrazy, meble z Niebieskiej Sypialni Aleksandra II z Pałacu Zimowego, 60 ikon,89 rzeźb, 48 pasów kontuszowych, 480 przedmiotów z rosyjskiej porcelany, 800 przedmiotów z porcelany zachodnioeuropejskiej oraz setki dzieł sztuki białoruskich artystów. Po wojnie została zwrócona tylko niewielka ilość zabytków, głównie znajdująca się na wystawach w Rosji.
Od 1944 roku dyrektorem Galerii została Elena Aladova. Po wyzwoleniu Mińska Galeria otrzymała do wykorzystania cztery pokoje w Domu Związków Zawodowych na Placu Wolności. Dzięki zaangażowaniu pracowników, którzy pracowali z oddaniem i często w godzinach nadliczbowych,
Muzeum dosłownie „powstało z popiołów”. Pomimo dużych zniszczeń Mińska, który leżał w gruzach, rząd Republiki przeznaczył znaczne sumy pieniędzy na zakup dzieł sztuki dla Galerii. Już w 1945 roku odzyskano płótna Borisa Kustodijewa, Wasilija Polenowa, Karla Briullova i Isaaka Lewitana. W listopadzie 1946 roku otworzono wystawę stałą w sali na pierwszym piętrze Domu Związków Zawodowych. Galeria ciągle powiększała swój zbiór. Elena Aladova uzyskała pozwolenia na budowę nowej siedziby Galerii. Projekt budynku powierzono młodemu artyście i weteranowi wojennemu Michałowi Bakłanowi. Bakłanow zrealizowała projekt w stylu Imperium Rosyjskiego - typowy trend „triumfalny” architektury z końca lat 40 i początku 50. Planowano wybudować dwukondygnacyjny dwór z rzędem półkolistych okien i portykiem na rogu ulic Lenina i Kirova z fasadą w kierunku ulicy Uljanowa. Szerokie schody miały prowadzić na taras z zielonymi trawnikami. Planu tego nie zrealizowano, gdyż pod Galerię przekazano mały obszar na ulicy Lenina.
Zrezygnowano z idei „Pałac - Świątynia Sztuki”, na rzecz monumentalnej budowli z fasadą wzbogaconą w reliefy i alegorie malarstwa (autor Piotr Belousov) i rzeźby (autor Sergey Adashkevich). Fronton wieńczy rzeźba autorstwa Andreya Bembela pod tytułem „Chwała”. Budowa Galerii Sztuki z dziesięcioma przestronnymi salami, zajmując dwa piętra i dużą galerię, został ukończony w 1957. Uroczyste otwarcie Muzeum Sztuki Państwowej BSRR
(Galerii Sztuki do 10 lipca 1957) odbyło się 5 listopada 1957. W tamtych latach kolekcji muzeum już osiągnęła poziom przedwojenny i obejmowały około trzech tysięcy dzieł sztuki rosyjskiej, radzieckiej i białoruskiej.
Większość obrazów pochodziła z prywatnych kolekcji. W lat 1970-1980 muzeum osiągnęło szczyt aktywności wystawienniczej. Kolekcja białoruskiego nowoczesnego malarstwa i grafiki podróżowała po krajach Wspólnoty Socjalistycznej. W 1947 roku w Mińsku można było podziwiać dzieła z muzeów polskich. W 1979 roku do Mińska zawitała kolekcja
polskiego portretu z 16-18 wieku. W 1977 roku dyrektorem Muzeum został artysta grafik Yury Karachun. Kład szczególny nacisk na konserwowanie zabytków białoruskich, jak również w systematyczną i kompleksową renowację zamku Mir. Z braku terenów wystawowych Muzeum musiało pokazywać tylko niewielką część swojej kolekcji. Do głównego gmachu postanowiono dobudować budynek gospodarczy według projektu architekta V. Belyankina. Rozbudowa rozpoczęła się w 1993 roku. W wyniku Deklaracji Niepodległości Białorusi zaraz po upadku Związku Radzieckiego (ZSRR), status muzeum i jego polityka kulturalna została gruntownie zmieniona: od 1993 roku Muzeum zmieniło nazwę na Narodowe Muzeum Sztuki
Republiki Białorusi. W roku 1999 problemy dotyczące terenów wystawowych Muzeum zostały częściowo rozwiązane: zgodnie z dekretem prezydenta Republiki Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi weszło w posiadanie sąsiedniego pięciopiętrowego budynku przy ulicy Lenina 22.
W lewym górnym rogu liczbowe oznaczenie nominału „1000”. Pod budynkiem napis „ТЫСЯЧА РУБЛЁЎ”.
Druk w kolorze niebieskim - wklęsłodruk. Poddruk offsetowy niebieski, jasnobrązowy i żółty.
|
Rewers:
W centrum fragment obrazu „Portret nieznajomej z kwiatami i owocami” namalowany w 1838 roku przez Jana Chruckiego. Obraz został namalowany farbą olejną na płótnie o wymiarach 80,2 x 112 cm. Kobietą na dziele jest prawdopodobnie żona artysty. W centrum obrazu widzimy piękne lilie i róże w dzbanku, winogrona i brzoskwinie w wazonie. Artysta stworzył świąteczną harmonię obrazu w dziwnym świecie, który jest hojny w dary natury. Uroczysty charakter podkreśla czerwony szal. W płótnie widać charakterystyczną dla sztuki akademickiej dbałości o detale i iluzję przeźroczystości przedmiotów, co jest szczególnie widoczne na przykładzie prześwitującej chusteczki wokół szyi kobiety lub szklanki stojącej na tacy. Chrucki podczas malowania korzystał z gładkiego pędzla.
Jan Chrucki urodził się w 1810 roku w polskiej rodzinie szlacheckiej we wsi Ułła w zaborze rosyjskim, na ziemiach zabranych, w ówczesnej guberni witebskiej. Był najstarszym z sześciu dzieci unickiego księdza. Rysunku i malarstwa nauczył się w liceum pijarów w Połocku. Należał do pierwszego pokolenia polskich malarzy, którzy po zamknięciu przez władze rosyjskie Uniwersytetu Wileńskiego studiowali w Petersburgu.
W latach 1830-1839 studiował w Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Aleksandra Warnecka. W 1836 na studiach otrzymał srebrny medal za „Kwiaty i owoce” oraz dwa złote medale w 1838 za obrazy „Staruszka robiąca na drutach” i „Martwa natura”. W Ermitażu studiował dzieła niderlandzkich artystów z XVII wieku. Interesował się szczególnie martwą naturą. Obrazy Chruckiego stopniowo pozyskiwały uznanie krytyków i społeczeństwa. Potrafił projektować wnętrza, co potwierdzają częste angaże u zamożnych osób.
W 1836 roku jego płótna ukazujące martwą naturę zostały nagrodzone Wielkim Srebrnym Medalem Akademii Sztuk Pięknych. W 1839 za „Starszą kobietę wiążącą skarpetkę ” dostał Mały Złoty Medal Akademii. Po śmierci ojca w 1840 osiedlił się w we wsi Zacharnicze pod Połockiem. Okres ten obfitował w dzieła o tematyce religijnej i portrety. Zmarł w 1885 roku.
W lewym górnym napis „ТЫСЯЧА РУБЛЁЎ”. Na dole waloru w centrum liczbowe oznaczenie nominału „1000”. Druk offsetowy w kolorze niebieskim. Poddruk offestowy pomarańczowy, oliwkowy i niebieski.
|
W obiegu:
|
a) od 1 stycznia 2000 do 1 stycznia 2017 (banknot można wymieniać do 1 stycznia 2022 roku)
b) od 15 marca 2011 do 1 stycznia 2017 (banknot można wymieniać do 1 stycznia 2022 roku) |
Drukarnia:
|
Московская печатная фабиика Гознак „GONZAK”, Moskwa
|
Klauzula:
|
Падробка білетаў Нацыянальнагa Банка Рэспублікі Беларусь праследуецца па закону |
Zabezpieczenia:
|
Do zabezpieczeń można zaliczyć:
▸mikrodruki stalorytowe i offsetowe - na awersie powtarzający się tekst „НБРБ” (dolna krawędź giloszowego pasa na górze waloru) oraz liczba „20” (górna krawędź giloszowego pasa na dole waloru), na rewersie powtarzający się tekst „НБРБ” (dolna krawędź giloszowego pasa na górze waloru) oraz liczba „20” (górna krawędź giloszowego pasa na dole waloru);
▸tło antykseryczne;
▸nitka zabezpieczająca - powtarzający się napis „НБРБ” oraz jego odbicie lustrzane (banknoty wydrukowane do 2011 roku) lub okienkowa polimerowa nitka metalizowana (banknot wydrukowany po 2011 roku);
▸recto-verso - elementy ozdobnej grafiki widocznej na awersie z prawej strony budynku pod rozetą giloszową z liczbowym oznaczeniem nominału wydrukowane po obu stronach banknotu, uzupełniają się pod światło, tworząc całość;
▸efekt kątowy - na awersie z prawej strony budynku widoczny w zależności od kąta patrzenia tekst „РБ” (Рэспубліка Беларусь ) w układzie pionowym;
▸oznaczenie dla niewidomych - na awersie w lewym dolnym rogu trzy równoległe do siebie prostokąty i kropka o wypukłych brzegach;
▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na awersie widać wyodrębnione pole z efektem kątowym, poniżej którego znajduje się fragment pasa giloszowego, prawa połowa rozety giloszowej z liczbowym oznaczeniem nominału „1000” w pobliżu górnego marginesu wraz z fragmentem giloszowego pasa zawierającego prawą częścią tekstu „БЕЛАРУСЬ”, na rewersie seria wraz z numeracją, grafika w kształcie okręgu poniżej elementu recto-verso oraz nitka zabezpieczająca (widoczna tylko w banknotach zmodyfikowany);
▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym -zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - włókna zabezpieczające zatopione w masie papierowej w kolorze czerwonym, niebieskim i zielonym, na awersie w centrum fragment tła w kolorze zielonym, na rewersie cyfrowe oznaczenie nominału w kolorze zielonym oraz seria i numeracja w prawym górnym rogu w kolorze czerwonym.
|
Uwagi:
|
W 2000 roku przeprowadzono na Białorusi denominację w proporcji 1000:1. Walor ten jest wzorowany na banknocie 1000000 rubli z 1999 roku. Oprócz zmniejszenia liczby zer w nominale można zaobserwować nieco inną kolorystykę waloru. W 2011 roku na Białorusi przeprowadzono modyfikację serii banknotów będących w obiegu. Szata graficzna i kolorystyka banknotu pozostała bez zmian. Zmodyfikowano jedynie nitkę zabezpieczającą, wprowadzając polimerową metalizowaną nitkę okienkową. |