25 florinów - Aruba

Nominał:	25 florinów
Data emisji:	1 stycznia 2019
Seria i numer:	A3035253
Wymiar:	148 mm x 74 mm
Znak wodny: W niezadrukowanym polu wielotonowy wizerunek endemicznej arubańskiej pójdźki ziemnej występującej tylko na Arubie, znanej lokalnie jako Shoco. Ptak ten posiada brązowe jasno nakrapiane upierzenie i wyróżnia się małą okrągłą głowę z charakterystycznymi dużymi żółtymi oczami otoczonymi białą obwódką z piór i długimi szarymi nogami. Ciało tej sowy osiąga długość około 20 centymetrów. Jej główny pokarm stanowią owady i gryzonie, na które poluje z ziemi, idąc lub biegnąc za ofiarą. Zdarzają się również ataki po wcześniejszej serii podskoków. Gatunek ten jest mało poznany przez badaczy. Samica składa od trzech do sześciu jaj, z których po 42 dniach wykluwają się pisklęta. Jako schronienie wykorzystują wykopane nory w pobliżu kaktusów lub suchych lasów. Po zakończeniu sezonu lęgowego wykorzystują nory jako miejsce schronienia. W przeciwieństwie do innych przedstawicieli sów często są również aktywne w dzień. Populacja Shoco znacznie się zmniejszyła w ciągu ostatnich kilku dekad i jest obecnie zagrożona. Szacuje się, że pozostało mniej niż 200 par. Głównym zagrożeniem dla tego sympatycznego ptaka jest działalność człowieka ingerującego w środowisko naturalne oraz drapieżniki takie jak boa dusiciel. Chociaż Shoco nie jest obecnie chroniona na Arubie, to jest podejmowane wiele działań mających na celu uchronienie tego gatunku przed wymarciem. Do jednych z takich działań można zaliczyć monitoring populacji występującej na obszarze chronionym Parku Narodowego Arikok. Pod wizerunkiem sowy widnieje znak filigranowy w postaci logotypu Centralnego Banku Aruby.
Strona przednia: W centrum dominuje podobizna kacyka plamoskrzydłego, będącego symbolem narodowym Wenezueli. Występuje on w Kolumbii, Wenezueli i na wyspach kanaryjskich (Aruba, Bonaire, Curaçao i Puerto Rico). Posiada on długi czary ogon, czarną głowę i czarną pierś. Skrzydła w większości czarne zdobią białe smugi. Reszta ciała jest koloru pomarańczowego. Pióra z przodu szyi i górnej piersi wystając na zewnątrz, tworzą granicę między czarną a pomarańczową partią ciała. Oczy koloru żółtego są otoczone jasną plamą niebieskiej skóry. Gatunek ten upodobał sobie suche lasy, zarośla i sawanny gdzie ma pod dostatkiem insektów i owoców. Poluje również na mniejsze ptaki i ich jaja. Kacyki plamoskrzydłe rozmnażają się od marca do września, wykorzystując gniazda innych gatunków. Są one zdolne do brutalnych ataków na upatrzone gniazda - po udanym przejęciu zjadają znajdujące się tam pisklęta i jaja. Samice składają od trzech o pięciu jaj, z których po dwóch tygodniach inkubacji wykluwają się pisklęta. Powyżej niezadrukowanego pola znaku wodnego widnieje stylizowana pójdźka ziemna. Poniżej kacyka w tło banknotu wkomponowano Passiflorę foetida należącą do rodziny męczennicowatych. Roślina ta występuje naturalnie w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej obu Ameryk. Możemy ją spotkać w Stanach Zjednoczonych (Arizona, Teksas, Floryda), Meksyku, Gwatemali, Belize, Salwadorze, Hondurasie, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, na Karaibach, w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej, Brazylii, Ekwadorze, Peru, Boliwii, Paragwaju, Urugwaju, Argentynie. Roślina ta jest uprawiana w strefach międzyzwrotnikowych i podzwrotnikowych w takich krajach jak Hawaje, Polinezja Francuska, Vanuatu, Nowa Kaledonia, Wyspy Salomona, Australia, Chiny, Tajwan, Sri Lanka, Malediwy, Seszele, Madagaskar, Gabon, Gwinea Równikowa, Kamerun oraz Azja Południowo-Wschodnia. Pochodzący z łaciny epilet foetida oznacza „śmierdzący” i odnosi się do silnego aromatu wydzielanego przez uszkodzone liście. Cienkie, długie żylaste łodygi długości kilku metrów pokrywają drobne lepkie żółte włoski. Sercowate u podstawy 3- 5-klapowane liście mają 1,5 - 15 centymetrów długości oraz 1,3 - 12 centymetrów szerokości. Gatunek ten jest w stanie uwięzić owady w skrzydlatych przylistkach, które wydzielają lepką substancję zawierającą enzymy trawienne, dzięki czemu w znacznym stopniu zostają ograniczone ataki owadów roślinożernych na kwiaty i owoce. Nie jest do końca pewne czy passiflora czerpie pokarm ze swojej ofiary i obecnie jest uważana za roślinę pseudoowadożerną. Biało kremowe kwiaty o średnicy 5-6 centymetrów posiadają płatki w kształcie szpadelki lub prawie lancetowate. Przyrostek jest ułożony w 3-5 rzędach, a działki kielichowe są podłużnie owalne. Pomarańczowe lub czerwone zaokrąglone owoce o średnicy 2-3 centymetrów, gdy dojrzeją, mają wiele czarnych ziaren i lekko słodki o delikatnym zapachu niebiesko-biały miąższ. Oprócz owoców jadalne są również młode liście i końcówki łodyg. Ususzone liście stanowią składnik herbaty wykorzystywanej w wietnamskiej medycynie ludowej do łagodzenia problemów ze snem, a także w leczeniu kaszlu. Passiflora foetida toleruje suchą ziemię, ale preferuje wilgotne obszary. Rośnie na poboczach dróg, w pobliżu zbiorników wodnych, w gęstych lasach, polach uprawnych oraz w sąsiedztwie mórz. Często jest uprawiana jako roślina okrywowa, a jej nektar stanowi pokarm dla motyli Agraulis vanillae, Heliconius charithonia, Euptoieta claudia oraz Dryas iulia. Badania udowodniły, że cyjanek zawarty w świeżych liściach tej rośliny może przyczynić się do zatrucia zwierząt, głównie w porze suchej. Elementem przykuwającym uwagę jest głowa konury brązowogardłowej (Eupsittula pertinax arubensis) wykonana przy pomocy farby zmiennej optycznie. Ten endemiczny gatunek występujący tylko na Arubie nazywany lokalnie Prikichi został w 2017 roku ogłoszony ptakiem narodowym, detronizując pójdźkę ziemną posiadającą ten tytuł od 2012 roku. Upierzenie tej papugi jest zielone, przy czym dole partie są jaśniejsze od górnych. Lotki na skrzydłach mają kolor niebieski, gardło jest brązowe jak u większości podgatunków, a szary dziób jest lekko zakrzywiony do dołu. Konury zamieszkują lasy, sawanny i zarośla w północnej Ameryce Południowej (Kolumbiia, Wenezuela, Gujana, Aruba, Bonaire, Curaçao, Antyle Holenderskie), Brazylii (region Rio Negro/Branco) i południowej Ameryce Środkowej (Panama, Kostaryka). Na wyspie Aruba znajduje się duża liczba domów z bogatymi zdobieniami na fryzach i elewacyjnych. Domy te w języku papiamento nazywane są „Cas floria” lub „Cas decora”. Dekoracje znajdują się głównie w części wiejskiej wyspy i zostały nałożone za pomocą warstw tynku. Wgłębienia figuratywne wykonano w formie symboli za pomocą form cynkowych lub kartonowych. Obecnie pozostaje wiele pytań dotyczących znaczenia i pochodzenia symboli. W pobliżu głowy kacyka dostrzegamy dwie takie dekoracje. Jedna z nich jest interpretowana jako dwa odwrócone od siebie łabędzie z lecącymi ptakami. Łabędzie symbolizują dobre małżeństwo, pokój, odwagę i siłę. Motyw ten występuje w wielu różnych kombinacjach (połączenie z lecącymi ptakami, wazą lub aloesem). Druga dekoracja ukazuje kielich i hostię używaną podczas mszy świętej. Zamieszczony na stronie przedniej pasek z ruchomym efektem 3D zdobi czteroramienna gwiazda zaczerpnięta z flagi Aruby. Symbolizuje ona cztery strony świata, z których na wyspę przybyli mieszkańcy oraz cztery główne języki używane na wyspie: holenderski, hiszpański, angielski i papiamento. Gwiazda reprezentuje również samą wyspę jako krainę o czerwonych glebach, otoczoną białymi plażami położonymi nad błękitnym morzem. Druk w kolorze brązowym i pomarańczowym (kolor pomarańczowy reprezentuje słońce, które świeci codziennie i jest ważnym źródłem energii)- wklęsłodruk. Poddruk offsetowy pomarańczowy, zielononiebieski.
Strona odwrotna: W centralnej części znajduje się ceramiczna urna wykonana przez pierwszych mieszkańców wyspy, którymi byli przybyli z terenów dzisiejszej Wenezueli Indianie Caiquetio z plemienia Arawak. W okresie przed ceramicznym przypadającym na między 2500 r. p.n.e. - 1000 r. n.e. plemie to zajmowało się łowieniem, polowaniami i zbieraniem żywności. Tworzyli oni narzędzia z kamienia, muszli i żyli w małych grupach rodzinnych na obszarach przybrzeżnych znanych dziś jako Malmok i Palm Beach. Na początku okresu ceramicznego (1000 r. n.e. - 1515 r. n.e.) założyli pięć dużych wiosek i rozpoczęli uprawę kukurydzy i juki. Zaprezentowana urna pochodzi właśnie z tego okresu i możemy ją podziwiać w Muzeum Archeologicznym na Arubie. W pobliżu urny uwagę przykuwają trzy rysunki naskalne stworzone przez Indian z plemienia Arawak. Można je zobaczyć na własne oczy w jaskini Fontein usytuowanej w Parku Narodowym Arikok. Obrazy te sugerują, że Indianie Caquetio mogli przybyć na wyspę po ucieczce przed atakami Indian Carib, którzy mieszkają w północnej części Ameryki Południowej. Indianie Caquetio zamieszkiwali jeszcze wyspę, gdy odkryli ją hiszpańscy odkrywcy. Przechylając banknot pod odpowiedni kątem, na pasku opalizującym dostrzegamy kolejny symbol widniejący na domach nazywanych „Cas decora”. Jest to sześcioramienna gwiazda lub kwiat znajdujący się aż na 90% wszystkich „Cas decora”. Ponieważ symbol ten prawie zawsze jest umieszczony w górnych rogach pionowych dekoracji, prawdopodobne symbolizuje szczęście i stanowi ochronę domu i mieszkańców przed złem. W pobliżu ceramiki widzimy jeszcze dwa symbole, które mogliśmy podziwiać na stronie przedniej banknotu. Druk offsetowy brązowy, poddruk jasnoniebieski, pomarańczowy, słomkowy.
Podpis:	President: Jeanette R. Semeleer Directeur: Miriam Gonzalez
W obiegu:	od 3 czerwca 2019
Drukarnia:	Crane Currency
Zabezpieczenia: ▸MOTION SURFACE® - podczas przechylania banknotu na pasku naniesiony na powierzchnię papieru dzięki mikrosoczewką, widzimy pulsujące promienie słońca oraz poruszające się gwiazdy, które w okręgach sprawiają wrażenie trójwymiarowości; ▸mikrodruk - na stronie przedniej „CENTRALEBANKVANARUBA” (linijka powtarzającego się tekstu wzdłuż dolnego i górnego marginesu oraz nad i pod wyodrębnionym polem składającym się z powtarzających się liczb „25” w górnej części banknotu), „25FLORIN” (linijka powtarzającego się tekstu pomiędzy polem zadrukowanym a polem znaku wodnego), „ICTERUSICTERUSTRUPIAL” (linijka powtarzającego się tekstu stanowiąca fragment skrzydła kacyka), „SHOCO ATHENE CUNICULARIA ARUBENSIS” (tekst wewnątrz stylizowanej pójdźki), „SHOSHORO PASSIFLORA FOETIDA” (tekst wewnątrz stylizowanej passiflory), na stronie odwrotnej fragment hymnu Aruby noszącego tytuł „Aruba Dushi Tera” (wzdłuż dolnego i górnego marginesu), „25FLORIN” (linijka powtarzającego sie tekstu pomiędzy polem zadrukowanym a polem znaku wodnego); ▸farba zmiennie optycznie - na stronie przedniej w polu znaku wodnego głowa konury brązowodardłowej wraz z cyfrowym oznaczeniem nominału, zmienia płynnie kolor w zależności od kąta patrzenia ze złotego na zielony, przy jednoczesnej obserwacji ruchu falistej linii; ▸recto-verso - fragmenty liczby „25” w polu znaku wodnego, uzupełniają się pod światło, tworząc całość; ▸pas opalizujący - na stronie odwrotnej pas w kolorze metalicznym z powtarzającym się naprzemiennie cyfrowym oznaczeniem nominału „25” i kwiatkiem, który jest widoczny lub niewidoczny w zależności od kąta patrzenia; ▸EURion (konstelacja EURion) - zabezpieczenie stosowane w banknotach od 1996 roku w postaci układu małych okręgów (w tym przypadku żółtych), których rozmieszczenie przypomina usytuowanie gwiazd w konstelacji Oriona, rozpoznawane przez urządzenia kopiujące, w wyniku czego następuje zablokowana możliwości skanowania i kopiowania, co ma utrudniać fałszowanie banknotów; ▸oznaczenie dla niewidomych - na stronie przedniej na lewym i prawym marginesie po dwie faliste linie; ▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na stronie przedniej widoczny fragment brzucha kacyka, element wykonany farbą zmienną optycznie oraz fragmenty ozdobnego pasa w pobliżu głowy kacyka i passiflory, na stronie odwrotnej widoczna pionowa seria wraz z numeracją; ▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - włókna zabezpieczające zatopione w masie papierowej, na stronie odwrotnej w centrum cyfrowe oznaczenie nominału w prostokącie oraz dwie podobizny kacyka plamoskrzydłego w kolorze zielonym i żółtym.
Ciekawostki:	Zaprezentowany banknot pochodzi z nowej serii „Życie na Arubie” oficjalnie wypuszczonej do obiegu 3 czerwca 2019 roku. Celem tej emisji było utrzymanie zaufania społeczeństwa do waluty i promowanie wyjątkowości i piękna flory, fauny, dziedzictwa kulturowego i zabytków Aruby. Stara seria florinów została wycofana z obiegu 12 sierpnia 2019 roku i można ją wymieniać na nowe banknoty w bankach komercyjnych od 4 czerwca 2019 do 4 grudnia 2019. Po tym terminie stare banknoty będzie można wymieniać do 12 sierpnia 2049 tylko w CBA.

‹ Wstecz

Do opisu banknotu wykorzystano informacje z strony internetowej www.dcnanature.org, en.wikipedia.org (kacyk plamoskrzydły),en.wikipedia.org (Passiflora foetida), pl.wikipedia.org, www.aruba.com oraz publikacji „De herkomst en betekenis van de verisierde Kunukuhuizen in Aruba” autorstwa Romy van Voren