• START
• CZYTELNIA
  • Stany zachowania banknotów
    według IBNS
  • Banknoty testowe i druki
    zabezpieczone PWPW
  • Zobaczyć niewidoczne (UV i IR)
  • Cichociemni - projekt
    banknotu promocyjnego
  • Podróż z banknotem
    testowym Kraków
• KONTAKT

AFRYKA

AMERYKA PŁN

AMERYKA PŁD

AUSTRALIA I OCEANIA

AZJA

EUROPA

POLSKA

Banknoty Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego
1916 (1917)

Banknoty niemieckich władz okupacyjnych dla terenów wschodnich 1916-1918

Banknoty Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939

Banknoty okupacji
niemieckiej dla
Generalnego Gubernatorstwa
Polski 1940-1941

Banknoty getta w Łodzi
1940

Banknoty Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) 1944-1989

Banknoty Rzeczypospolitej Polskiej od 1990

200 florinów - Aruba

Nominał:	200 florinów
Data emisji:	1 stycznia 2019
Seria i numer:	A1020964
Wymiar:	148 mm x 74 mm
Znak wodny: W niezadrukowanym polu wielotonowy wizerunek endemicznej arubańskiej pójdźki ziemnej występującej tylko na Arubie, znanej lokalnie jako Shoco. Ptak ten posiada brązowe jasno nakrapiane upierzenie i wyróżnia się małą okrągłą głowę z charakterystycznymi dużymi żółtymi oczami otoczonymi białą obwódką z piór i długimi szarymi nogami. Ciało tej sowy osiąga długość około 20 centymetrów. Jej główny pokarm stanowią owady i gryzonie, na które poluje z ziemi, idąc lub biegnąc za ofiarą. Zdarzają się również ataki po wcześniejszej serii podskoków. Gatunek ten jest mało poznany przez badaczy. Samica składa od trzech do sześciu jaj, z których po 42 dniach wykluwają się pisklęta. Jako schronienie wykorzystują wykopane nory w pobliżu kaktusów lub suchych lasów. Po zakończeniu sezonu lęgowego wykorzystują nory jako miejsce schronienia. W przeciwieństwie do innych przedstawicieli sów często są również aktywne w dzień. Populacja Shoco znacznie się zmniejszyła w ciągu ostatnich kilku dekad i jest obecnie zagrożona. Szacuje się, że pozostało mniej niż 200 par. Głównym zagrożeniem dla tego sympatycznego ptaka jest działalność człowieka ingerującego w środowisko naturalne oraz drapieżniki takie jak boa dusiciel. Chociaż Shoco nie jest obecnie chroniona na Arubie, to jest podejmowane wiele działań mających na celu uchronienie tego gatunku przed wymarciem. Do jednych z takich działań można zaliczyć monitoring populacji występującej na obszarze chronionym Parku Narodowego Arikok. Pod wizerunkiem sowy widnieje znak filigranowy w postaci logotypu Centralnego Banku Aruby.
Strona przednia: W centrum dominuje podobizna karakary białorzytnej należącej do rodziny sokołowatych. Możemy ją spotkać na Kubie, w Ameryce Południowej od Peru do Brazylii oraz w większości Ameryki Środkowej i Meksyku. Swoim zasięgiem dociera do najbardziej wysuniętych na południe części Stanów Zjednoczonych. Na Florydzie zamieszkuje wschodnie wybrzeże aż do wschodniego hrabstwa Seminole (Lake Harney). Jest to reliktowa populacja z okresu ostatniego zlodowacenia. Wóczas Floryda i reszta wybrzeża była pokryta dębową sawanną. Wraz ze wzrostem temperatury sawanna zaczęła znikać, a karakary były w stanie przetrwać na preriach środkowej Florydy oraz na bagnach wzdłuż rzeki Świętego Jana. Ich historyczny zasięg na współczesnym półwyspie Floryda obejmował hrabstwa Okeechobee, Osceola, Highlands, Glades, Polk, Indian River, St. Lucie, Hardee, DeSoto, Brevard, Collier i Martin. Utrata siedlisk spowodowała spadek populacji na Florydzie, w wyniku czego karakara białorzytna została uznana za zagrożoną. Pojawiają się również doniesienia o zaobserwowaniu tego drapieżnego ptaka w okolicy San Francisko i Crescent City w Kalifornii. W 2016 roku karakara białorzytna została sfotografowana na półwyspie Michigan, a w czerwcu 2017 roku w Saint George w Nowym Brunszwiku w Kanadzie. Gatunek ten ostatnio stał się bardziej powszechny w Teksasie i gniazduje również na południowych Karaibach (Aruba, Curaçao i Bonaire). Karakara białorzytna ma długość ciała od 49 do 63 centymetrów, rozpiętość skrzydeł od 118 do 132 centymetrów i waży od 0,7 do 1,4 kilograma. Osobniki żyjące w tropikach ważą mniej od swoich kuzynów z północnych populacji. Ptak ten odznacza się długim szerokim ogonem. W przeciwieństwie do sokołów jest wolniejszy i mniej zwrotny w powietrzu. Preferuje chodzenie lub bieganie na ziemi, używając do tego długich silnych nóg, co sprawia, że jest jednym z niewielu ptaków drapieżnych polujących „pieszo”. Dorosłe osobniki mają korpus, skrzydła oraz grzebień koloru czarnego. Szyja, zad i rzucające się w oczy łatki na skrzydłach są białe, a biały ogon jest otoczony czarną obwódką. Białą pierś zdobią subtelne czarne piórka. Gruby zakrzywiony dziób tego drapieżnika jest szary, a nogi są żółte. Woskówki i skóra twarzy jest koloru ciemnożółtego do pomarańczowo-czerwonego w zależności od wieku. Gatunek ten nie posiada wyraźnego dymorfizmu płciowego. Jedynie młode osobniki są bardziej brązowe, mają płową szyję i gardło, blade piersi pokryte brązowymi cętkami, szarobiałe nogi i różowofioletową skórę twarzy. Karakary białorzytne zasiedlają otwarte lub półotwarte tereny. Zwykle zamieszkują niziny, ale można je również spotkać w środkowych partiach Andów. Gatunek ten występuje najczęściej na ranczach bydła z porozrzucanymi drzewami, pasami ochronnymi i małymi lasami, o ile obecność ludzi jest nieco ograniczona. Ptak ten jest spotykany także na preriach, przybrzeżnych lasach (w tym namorzynach), plantacjach orzechów kokosowych, zarośla wzdłuż wydm plażowych i otwartych wyżyn. Główny pokarm tego przedstawiciela sokołowatych stanowi padlina, rzadko spożywa owoce. Polując na żywe ofiary, wybiera ranne, osłabione lub młode osobniki. Ich ofiarą padają małe ssaki, płazy, gady (jaszczurki, węże, żółwie, młode aligatory amerykańskie), ryby, kraby, owady, larwy, dżdżownice, skorupiaki i młode ptaki (bociany, czaple, wróblowate). Często przewraca gałęzie i odchody krów w celu zdobycia pożywienia. Kolejną strategią zdobywania pożywienia jest kradzież zdobyczy od innych ptaków takich jak sępy, ibisy, pelikany, buteo, platalea. Ponieważ pozostaje nisko nad ziemią podczas lotu, w dość łatwy sposób może odgonić sępy lub wrony od zdobyczy. Dieta populacji z południowych Stanów Zjednoczonych jest bogata w owady i pająki. Oszacowano, że na Florydzie tylko 33% pokarmu karakary białorzytnej stanowi padlina, co wskazuje, że może ona polować na duże żywe ofiary takie jak oposy czy skunksy. Ptak ten żyje przeważnie samotnie lub niewielkich grupach rodzinnych do 5 osobników. Tereny obfite w pokarm mogą sprzyjać tworzeniu się grup składających się nawet z 75 osobników. Okres lęgowy trwa od grudnia do maja i rozpoczyna się wcześniej w strefach tropikalnych. Gniazda o szerokości do 100 centymetrów i głębokości od 15 do 40 centymetrów budują z kijów i trawy na palmach, kaktusach lub bezpośrednio na ziemi. Samica składa od 2 do 3 różowobrązowych jaj z ciemniejszymi plamami. Po 28-32 dniach wykluwają się pisklęta, które mogą stać się ofiarą wron, szopów praczy lub mrówek ognistych.    Powyżej niezadrukowanego pola znaku wodnego widnieje stylizowany koliber rubinowy (moskitnik) należący do rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Zamieszkuje on Małe Antyle (w tym Aruba), Kolumbie, Wenezuelę, Gujanę, południową Brazylię, Trynidad. Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Chrysolampis. Żyje na otwartych terenach w lasach, w zaroślach, w ogrodach i na sawannach. Ma około 8 centymetrów długości, 4 gramy masy ciała i rozpiętość skrzydeł około 12 centymetrów. W przeciwieństwie do innych kolibrów posiada krótki, prawie prosty czarny dziób. Pokarmem tego gatunku jest nektar, pobrany z szerokiej gamy kwiatów i owady. Ze względu na niezwykle szybką przemianę materii kolibry muszą cały czas spożywać pokarm w celu uzupełnienia niezbędnej do życia energii. Po wybraniu odpowiedniej rośliny zatrzymuje się w locie przed nią, zanurzając dziób i język w kwiatach w celu pozyskania nektaru. Polując na owady, moskitnik stosuje dość osobliwą taktykę. Z racji tego, że nie potrafi przesunąć zdobyczy do przełyku tak jak inne gatunki, to podlatuje z dużą prędkością do ofiary, tak aby sama wpadła do przełyku dzięki wytworzonemu ciśnieniu powietrza. Samce są niezwykle barwne i połyskujące. Wierzch głowy pomarańczowy lub czerwonawy połyskuje na zielono i tworzy koronę. Tułów ciemnozielony, spód brązowawy, końce skrzydeł ciemne. Gardło złoto-pomarańczowe, czasem zielonkawe tworzące swoistego rodzaju smugę. Ogon pomarańczowy z czarnym zakończeniem piór. Samica jest z wierzchu zielonkawa z połyskiem, spód białawy. Ogon od spodu pomarańczowy z brązową przepaską, na skraju zakończony białym paskiem. Czasem zielone jest również gardło. Młode samce są również zielone i mają biały spód. Gardło jest zielone, ogon szarawy z białymi końcówkami piór, pióra skrzydeł od połowy ciemne. Przez długi czas ze względu na dużą ruchliwość nie były dość dobrze znane zwyczaje godowe tych maleńkich ptaków. Dopiero najnowsza technologia uchyliła trochę rąbka tajemnicy. Samiec śpiewając lata wokół jednej lub kilku wybranek, parząc się w krótkim czasie z kilkoma. W gnieździe wybudowanym z mchu, porostów i pajęczyn na rozgałęzieniu drzewa samica znosi 2-3 jaja, z których po 15-16 dniach wykluwają się pisklęta. Kolibry prawie przez cały dzień pozostają w powietrzu. Wspaniałe akrobacje, które wykonują, są zasługą możliwości ruchu rotacyjnego kości w stawie ramieniowym. Moskitnik porusza skrzydłami tak, aby ich końce zataczały ósemki, dzięki czemu może zatrzymać się na chwilę w powietrzu, albo nawet cofnąć się. Mięśnie odpowiadające za ruch stanowią około 30% masy ciała ptaka. Kolibry rubinowe poza okresem lęgowym prowadzą samotniczy tryb życia, zaciekle broniąc swojego terytorium.    Poniżej kolibra w tło banknotu wkomponowano opuncje o nazwie Opuntia caracassana. Gatunek ten po raz pierwszy został opisany przez Salm-Dycka w 1850 roku. Występuje on na wybrzeżu Wenezueli i Kolumbii oraz części Małych Antyli. Rośnie na suchym i kamienistych podłożu często zasiedlając skaliste zbocza. Można go spotkać od wybrzeża morskiego do wysokości około 1400 metrów. Roślina ta dorasta 40-120 centymetrów wysokości i przybiera formę kolumnową lub krzaczastą. Pojedyncze mięsiste, nieco spłaszczone komórki macierzyste (segmenty) o długości 10-12 centymetrów są koloru jasnozielonego do szaro-zielonego. Całą roślinę pokrywają początkowo jasnożółte, a później białawe kolce o długości od 2,5 do 4 centymetrów. Wyrastające pojedynczo małe żółte kwiaty osiągają średnicę 6-7 centymetrów. Małe mięsiste owoce są jadalne. Gatunek ten jest chroniony przez międzynarodową konwencję handlową CITES, a Czerwona Lista IUCN plasuje go wśród gatunków mniej dotkniętych.    Elementem przykuwającym uwagę jest głowa konury brązowogardłowej (Eupsittula pertinax arubensis) wykonana przy pomocy farby zmiennej optycznie. Ten endemiczny gatunek występujący tylko na Arubie nazywany lokalnie Prikichi został w 2017 roku ogłoszony ptakiem narodowym, detronizując pójdźkę ziemną posiadającą ten tytuł od 2012 roku. Upierzenie tej papugi jest zielone, przy czym dole partie są jaśniejsze od górnych. Lotki na skrzydłach mają kolor niebieski, gardło jest brązowe jak u większości podgatunków, a szary dziób jest lekko zakrzywiony do dołu. Konury zamieszkują lasy, sawanny i zarośla w północnej Ameryce Południowej (Kolumbiia, Wenezuela, Gujana, Aruba, Bonaire, Curaçao, Antyle Holenderskie), Brazylii (region Rio Negro/Branco) i południowej Ameryce Środkowej (Panama, Kostaryka).    Na wyspie Aruba znajduje się duża liczba domów z bogatymi zdobieniami na fryzach i elewacyjnych. Domy te w języku papiamento nazywane są „Cas floria” lub „Cas decora”. Dekoracje znajdują się głównie w częsci wiejskiej wyspy i zostały nałożone za pomocą warstw tynku. Wgłębienia figuratywne wykonano w formie symboli za pomocą form cynkowych lub kartonowych. Obecnie pozostaje wiele pytań dotyczących znaczenia i pochodzenia symboli. W pobliżu głowy karakary dostrzegamy dwa takie symbole. Jeden z nich ukazuje wazon z kwiatami lub sercami. Wedłgu niektórych miszakńców Aruby wazon ma wiele podobieństw do kielicha, którego kapłani używają podczs mszy do picia wina i może on reprezentować święty Graal, którego Jezus użył podczas Ostatniej Wieczerzy. Z kolei serca przypominają trójlistną koniczynę która jest symbolem patrona Irlandii - Świętego Patryka i nawiązuje do Trójcy Świętej. Dodatkowo dekoracja ta przypuszczalnie oznacza kochającą rodzinę, wiarę, nadzieję i miłość. Drugi symbol jest interpretowany jako dwa odwrócone od siebie łabędzie z aloesem. Łabędzie symbolizują dobre małżeństwo, pokój, odwagę i siłę. Natomiast aloes odgrywa ważną rolę w zabobonach Arubanów. Sadzenie tych roślin po obu stronach wejścia do domu miało zapewnić ochronę przed złymi duchami.    Zamieszczony na stronie przedniej pasek z ruchomym efektem 3D zdobi czteroramienna gwiazda zaczerpnięta z flagi Aruby. Symbolizuje ona cztery strony świata, z których na wyspę przybyli mieszkańcy oraz cztery główne języki używane na wyspie: holenderski, hiszpański, angielski i papiamento. Gwiazda reprezentuje również samą wyspę jako krainę o czerwonych glebach, otoczoną białymi plażami położonymi nad błękitnym morzem. Druk w kolorze czarnym i brązowym (kolor brązowy reprezentuje glebę, która zapewnia pożywienie i schronienie) - wklęsłodruk. Poddruk offsetowy zgniłozielonym, pomarańczowy, mahoniowy, morski, koralowy, różowy.
Strona odwrotna: W centralnej części dominuje fortepian cylindryczny. Instrument ten nazywany przez mieszkańców Aruby Caha di orgel stanowi niezwykle ważną część folkloru wyspy. Interesujące jest to, że muzyka nagrana na tym instrumencie brzmi tak samo jak 100 lat temu. Pierwsze instrumenty tego typu zostały wyprodukowane w XIX wieku w Niemczech i szybko stały się popularne w całej Europie skąd dzięki włoskim kupcom trafiły do Wenezueli. Na Arubę sprowadził je z Barquisimeto w Wenezueli urodzony w Curaçao Horacio Sprock. Wraz z bratem Luisem rozpoczął lokalne warsztaty. Na początku wszystkie melodie były hiszpańskie lub włoskie. Nie minęło jednak wiele czasu, jak caha di orgel zaczęły wygrywać muzykę z Aruby. Około 1940 roku miejscowy artysta Rufo Wever (1917-1977), znany z aranżacji i skomponowania hymnu narodowego Aruby „Dushi Tera” rozpoczął produkcję fortepianów cylindrycznych odtwarzających lokalną muzykę. Następnie Alfonso Boekhoudt w dużej mierze przejął to zadanie. Jego celem było zachowanie oryginalności muzyki w czasach, gdy nie było ani magnetofonu, ani nagrywarek CD. Caha di orgel składa się z drewnianego cylindra napędzanego korbą. Na cylindrze znajdują się rozmieszczone w odpowiedni wzór piny, które wprawiają poszczególne młoteczki w ruch. Następnie młoteczki uderzają w struny wydobywające dźwięk. Nie wszystkie rodzaje muzyki można odtwarzać na tym instrumencie, ponieważ cylinder ma tylko połowę liczby nut normalnego fortepianu. Muzyka, którą można na nim odtwarzać to walc, mazurek, danza i tumba. Do lat trzydziestych caha di orgel na Arubie były transportowane na wozach zaprzęgniętych w konie lub osła, a następnie pojazdami silnikowymi. PWarto wiedzieć, że wyrażenie „Caha di orgel” oznacza zespół trzech nierozłącznych elementów: instrument, osobę kręcącą korbą oraz osobę akompaniującą na wiri.    Wiri na banknocie zostało zaprezentowane w pobliżu podstawy fortepianu cylindrycznego i jest instrumentem pochodzenia afrykańskiego. Wygląda jak przecięta na pół metalowa rurka z profilowanymi karbami na stronie wypukłej. Wiri jest często wykonywane z błyszczącej stali niklowej. Aby wydobyć dźwięk z tego instrumentu, należy przejechać po nim metalowym prętem.    Ostatnim instrumentem muzycznym dostrzeganym na stronie odwrotnej jest tambú grandi będący wielkim drewnianym bębnem z dwiema membranami. Ten instrument perkusyjny zapewnia podstawowy rytm do popularnej na Arubie zumbi. Przeważnie bęben ustawia się na krześle. W celu uzyskania ciężkich i tępych dźwięków muzyk uderza w membrany pałkami. Przykładając rękę lub pałkę do lewej membrany, możemy zmienić dźwięk wydobywający się z prawej membrany.    Przechylając banknot pod odpowiedni kątem, na pasku opalizującym dostrzegamy kolejny symbol widniejący na domach nazywanych „Cas decora”. Jest to sześcioramienna gwiazda lub kwiat znajdujący się aż na 90% wszystkich „Cas decora”. Ponieważ symbol ten prawie zawsze jest umieszczony w górnych rogach pionowych dekoracji, prawdopodobne symbolizuje szczęście i stanowi ochronę domu i mieszkańców przed złem. W pobliżu caha di orgel widzimy jeszcze dwa symbole, które mogliśmy podziwiać na stronie przedniej banknotu. Druk offsetowy brązowy, poddruk wielokolorowy.
Podpis:	President: Jeanette R. Semeleer Directeur: Miriam Gonzalez
W obiegu:	od 3 czerwca 2019
Drukarnia:	Crane Currency
Zabezpieczenia: ▸MOTION SURFACE® - podczas przechylania banknotu na pasku naniesiony na powierzchnię papieru dzięki mikrosoczewką, widzimy pulsujące promienie słońca oraz poruszające się gwiazdy, które w okręgach sprawiają wrażenie trójwymiarowości; ▸mikrodruk - na stronie przedniej „CENTRALEBANKVANARUBA” (linijka powtarzającego się tekstu wzdłuż dolnego i górnego marginesu oraz nad i pod wyodrębnionym polem składającym się z powtarzających się liczb „200” w górnej części banknotu), „200FLORIN” (linijka powtarzającego się tekstu pomiędzy polem zadrukowanym a polem znaku wodnego), „CARACARACHERIWAYWARAWARA” (linijka powtarzającego się tekstu wzdłuż skrzydła karakary), „DORNASOL CHRYSOLAMPIS MOSQUITUS” (tekst wewnątrz stylizowanego kolibra), „TUNA OPUNTIA CARACASSANA” (tekst wewnątrz stylizowanej opuncji), na stronie odwrotnej fragment hymnu Aruby noszącego tytuł „Aruba Dushi Tera” (wzdłuż dolnego i górnego marginesu), „200FLORIN” (linijka powtarzającego sie tekstu pomiędzy polem zadrukowanym a polem znaku wodnego), „CENTRALEBANKVANARUBA” (linijka powtarzającego się tekstu nad i pod wyodrębnionym polem składającym się z powtarzających się liczb „200” w dolnej części banknotu); ▸farba zmiennie optycznie - na stronie przedniej w polu znaku wodnego głowa konury brązowodardłowej wraz z cyfrowym oznaczeniem nominału, zmienia płynnie kolor w zależności od kąta patrzenia ze złotego na zielony, przy jednoczesnej obserwacji ruchu falistej linii; ▸recto-verso - fragmenty liczby „200” w polu znaku wodnego, uzupełniają się pod światło, tworząc całość; ▸pas opalizujący - na stronie odwrotnej pas w kolorze metalicznym z powtarzającym się naprzemiennie cyfrowym oznaczeniem nominału „200” i kwiatkiem, który jest widoczny lub niewidoczny w zależności od kąta patrzenia; ▸EURion (konstelacja EURion) - zabezpieczenie stosowane w banknotach od 1996 roku w postaci układu małych okręgów (w tym przypadku żółtych), których rozmieszczenie przypomina usytuowanie gwiazd w konstelacji Oriona, rozpoznawane przez urządzenia kopiujące, w wyniku czego następuje zablokowana możliwości skanowania i kopiowania, co ma utrudniać fałszowanie banknotów; ▸oznaczenie dla niewidomych - na stronie przedniej na lewym i prawym marginesie po pięć falistych linii; ▸zabezpieczenia widoczne w świetle podczerwonym - na stronie przedniej widoczny fragment karakary, element wykonany farbą zmienną optycznie oraz fragmenty ozdobnego pasa w pobliżu głowy karakary i opuncji, na stronie odwrotnej widoczna pionowa seria wraz z numeracją; ▸zabezpieczenia widoczne w świetle ultrafioletowym - włókna zabezpieczające zatopione w masie papierowej, na stronie odwrotnej w centrum cyfrowe oznaczenie nominału w prostokącie oraz dwie podobizny karakary w kolorze zielonym.
Ciekawostki:	Zaprezentowany banknot pochodzi z nowej serii „Życie na Arubie” oficjalnie wypuszczonej do obiegu 3 czerwca 2019 roku. Celem tej emisji było utrzymanie zaufania społeczeństwa do waluty i promowanie wyjątkowości i piękna flory, fauny, dziedzictwa kulturowego i zabytków Aruby. Stara seria florinów została wycofana z obiegu 12 sierpnia 2019 roku i można ją wymieniać na nowe banknoty w bankach komercyjnych od 4 czerwca 2019 do 4 grudnia 2019. Po tym terminie stare banknoty będzie można wymieniać do 12 sierpnia 2049 tylko w CBA.

‹ Wstecz